Qaraqalpaqsha Wikipedia

2024-jılǵı Pútkil jer júzilik kóshpeliler oyınları



2024-jılǵı Pútkil jer júzilik kóshpeliler oyınları (qaz. 2024 Дүниежүзілік көшпенділер ойындары, ing. 2024 World Nomad Games, rus. Всемирные игры кочевников 2024) — etnikalıq sport túrleri boyınsha shólkemlestirilgen xalıqaralıq sport bellesiwiniń besinshisi. Pútkil jer júzilik kóshpeliler oyınları insan civilizaciyasınıń miyrası qatarında hám etno-mádeniy rawajlanıwǵa maqsetlengen.


2024-jılǵı Pútkil jer júzilik kóshpelileri oyınları
inglisshe 2024 World Nomad Games [1]
2024-jılǵı Pútkil jer júzilik kóshpeliler oyınları
Uranı Ullı dala dúbiri
qazaqsha Ұлы дала дүбірі
Oyın haqqında maǵlıwmatlar
Ótkeriletuǵın ornı Astana, Qazaqstan Qazaqstan
      Ótkeriletuǵın qalalar Astana
Qatnasatuǵın mámleketler +89[2]
Sportshılar sanı +2500[2]
Sport túriniń sanı 21[2]
Ashılıw máresimi 2024-jıl 8-sentyabr
Ashıp bergen Qasım-Jomart Toqaev[3]
Jabılıw máresimi 2024-jıl 13-sentyabr
Xronologiyası
 2022 Túrkiya
2026 Qırǵızstan 
Rásmiy saytı

Kóshpeliler oyınlarında kóshpeli xalıqlar civilizaciyasınıń miyrasxorları bolǵan mámleketler qatnasıwı múmkin. Biraq 2016-jıldan baslap kóplegen mámleketler qızıǵıwshılıq bildiriwdi hám dúnyanıń hár tárepinen, sonday-aq, kóshpeli emes mámleketlerdiń de, keyingi jarıslarda qatnasıwına ruxsat berildi. Búgingi kúnde dúnyadaǵı eń iri milliy sport jarısı.

Bellesiw Qazaqstannıń Astana qalasında «Ullı dala dúbiri» uranı[1] astına 8-13-sentyabr aralıǵında bolıp ótti[4][5].

Logotipi

redaktorlaw

Rásmiy logotip milliyliktiń mánili elementi bolıp esaplanadı. Oq atıp turǵan adam Pútlik jer júzilik kóshpeliler oyınlarınıń barlıq logotiplerinde bar. Logotipte qızıl reńli elementler qollanıladı. Bul reń yarım qımbat bahalı tastıń ápiwayılıǵı hám shıraylılıǵın sáwlelendiredi. Karnelian óziniń qızǵılt túsi menen qan hám otqa usas zárúrli energiya, júrek hám quyash penen baylanıslı. Úy-ruwzıgershilik buyımlarınan — qamshı, belbew hám milliy zergerlik buyımları qara reńlerde karnelian menen bezelgen.

Logotiptiń teksti VIII-X ásirdegi runikalıq túrk jazıwınıń stillestirilgen shrifti menen islengen[6].

Oyınlardıń infradúzilisi

redaktorlaw

Pútlik jer júzilik kóshpeliler oyınlarına infradúzilisti dúziw ushın «sızıqlı» qurılıstıń eń jaqsı pricipi qollanılǵan, oyınlar ushın belgilengen obyektlerdiń maksimal sanın bir sızıq boyınsha ornalastırıwdan turadı.

5-PJKO infradúlisine 6 oraylıq obyekt bekitilgen: «Astana Arena» stadionı, «Qazanat» at maydanı, J. Úshkempirov jekpe-jek sarayı, «Alaw» muz sarayı, «Qazaqstan» jeńil atletika sport kompleksi, «Duman» kompleksi, «Qazanat» at maydanında hám Etnoawıl aymaǵında at shabıs, milliy oq atıw hám qálpelerge ańshılıqtıń milliy túrleri boyınsha bellesiwler sıyaqlı at arqalı bolıp ótetuǵın jarısları bolıp ótedi. J. Úshkempirov jekpe-jek sarayında hám «Alaw» muz sarayında gúrestiń milliy túrleri, gúres túrleri hám xalıq oyınları, «Duman» kompleksinde milliy intellektuallıq oyınlar ótkeriledi. Akkreditaciya hám komandalıq oraylar «Qazaqstan» jeńil atletika sport kompleksinde ornalasadı[7].

Mádeniy programmanı iske asırıwdıń negizgi maydanı túslik-batıs tárepinde «Qazanat» at maydanına jańasha 10 gektarlıq maydanda jaylasqan «Kóshpeliler álemi» etnoawıl hám onıń átirapında is-sharalar boladı. Mádeniy programmalar qosımsha túrde Astana qalasınıń hár qıylı obyektlerinde: maydanshalarda, parklerde, basqa jámiyetlik orınlarda, teatrlarda, koncert zallarında, kinoteatrlarda, muzeylerde, kórgizbe pavilionlarında hám t.b. orınlarda ótkeriledi.

Oyınlardıń ilimiy programmasınıń is-sharaları Qazaqstan Respublikasınıń Milliy muzeyinde boladı. Qonaqlardı jayǵastırıw ushın Pútkil jer júzilik kóshpeliler oyınlarınıń infradúzilisine kirgen sport obyektlerdiń janında jaylasqan 23 miymanxana bar.

Medallar jıynaǵı

redaktorlaw
  Bellesiw iyesi
Ulıwma medallar sanı  
Jámi
№ Mámleketler (PJKO) 1  
Altın 		2  
Gúmis 		3  
Bronza
1   (KAZ) 43 32 37 112
2   (KGZ) 19 21 25 65
3   (RUS) 12 12 25 49
4   (UZB) 11 12 11 34
5   (TUR) 2 2 2 6
6   (IRI) 1 3 9 13
7   (HUN) 1 2 5 8
8   (TKM) 1 1 2 4
9   (ROU) 1 1 1 3
10   (POL) 1 1 0 2
11   (IND) 1 0 5 6
  (CHN) 1 0 5 6
  (MDA) 1 0 5 6
12   (FRA) 1 0 1 2
  (INA) 1 0 1 2
13   (AUS) 1 0 0 1
  (ITA) 1 0 0 1
  (NGR) 1 0 0 1
14   (MGL) 0 5 9 14
15   (GEO) 0 3 5 8
16   (AZE) 0 2 5 7
17   (CAN) 0 1 1 2
  (GHA) 0 1 1 2
18   (MEX) 0 1 0 1
19   (TJK) 0 0 6 6
20   (NED) 0 0 4 4
21   (PAK) 0 0 3 3
22   (BLR) 0 0 2 2
23   (TOG) 0 0 1 1
  (SVK) 0 0 1 1
  (EST) 0 0 1 1
  (THA) 0 0 1 1
  (LAT) 0 0 1 1
Jámi 100 100 175 375

Sport túrleri

redaktorlaw

Qawsırmanıń () ishinde rásmiy túrde atalıwı kórsetilgen.

  • Asıq taslaw (qaz. Асық ату)
  • Orda
  • Arqan tartıs (qaz. Арқан тартыс)
  • At shabıs (qaz. Бәйге)
  • Kók bóri/Kókpar
  • Awdarıspaq (qaz. Аударыспақ)
  • Teńge iliw (qaz. Теңге ілу)
  • Qazaq gúresi (qaz. Қазақ күресі)
  • Ashırtmalı aba gúreshi
  • Kurash
  • Gúres
  • Mas-Restling
  • Kóshpelilerdiń ullı gúresi (Powerful Nomad)
  • Toǵız qumalaq (qaz. Тоғыз қумалак)
  • Mangala
  • Ovari
  • Jambı atıw (qaz. Жамбы ату)
  • Milliy oq atıw (qaz. Дәстүрлі садақ ату)
  • Qusbegilik (qaz. Құсбегілік)[8][9]

Qosımshalar

redaktorlaw
 ●  Ashılıw máresimi   ● Kvalifikaciyalıq bellesiwler    Final bellesiwleri  KO  Kórgizbe oyınlar  ●  Jabılıw máresimi
Sentyabr 8 9 10 11 12 13 14 Ótkeriletuǵın orın
Máresimler ● ●
  At oyınları Kók bóri (Kókpar) «Qazanat» at maydanı
Awdarıspaq Etnoawıl
Teńge iliw
  At shabıs At shabıs
(klassikalıq) 		«Qazanat» at maydanı
Alaman báygi
Jorǵa salıw
Qunan shabıs
Top báygi
  Arqan tartıs «Alaw» muz sarayı
  Atta oq atıw Etnoawıl
  Oq atıw «Arǵımaq»
  Qus salıw   Búrkit salıw Etnoawıl
  Qálpe
  Itelgi salıw
  Milliy
intellektuallıq oyınlar 		  Toǵız qumalaq «Duman» miymanxaası
  Mangala
  Ovari
  Gúres   Alıs
(qırǵız gúresi) 		J. Úshkempirov atındaǵı gúres sarayı
  Ashırtmalı aba gúreshi «Alaw» sarayı
  Kurash
  Qazaq gúresi J. Úshkempirov atındaǵı gúres sarayı
  Kóshpelilerdiń ullı gúresi Etnoawıl
Medallar toplamı
Sentyabr 8 9 10 11 12 13 14


Qatnasıwshı mámleketler

redaktorlaw

Qáwender hám sheriklesler

redaktorlaw
Shólkemlestiriwshiler
Sheriklesler

Derekler

redaktorlaw
  1. ↑ 1,0 1,1 „5. Dünya Göçebe Oyunları | Gelecek Programlar“. www.turkicstates.org. Túrk mámleketler uyımı. 26-yanvar 2024da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 29-iyul 2024.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 „5th World Nomad Games Astana 2024“ (İngilizce). www.worldnomadgames.kz (13-iyul 2024). 31-iyul 2024da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 29-iyul 2024.
  3. ↑ Данира Искакова. „Касым-Жомарт Токаев официально объявил V Всемирные игры кочевников открытыми“ (ru). Казинформ (8-sentyabr 2024-jıl). Qaraldı: 8-sentyabr 2024-jıl.
  4. ↑ „Казак бийлиги Дүйнөлүк көчмөндөр оюндарынын программасын өзгөрттү“. Super.kg (13-may 2024-jıl). Qaraldı: 13-may 2024-jıl.
  5. ↑ „Бешинчи Дүйнөлүк көчмөндөр оюндары Астанада өтөт (видео)“. Serep.kg (18-yanvar 2024-jıl). Qaraldı: 13-may 2024-jıl.
  6. ↑ „Презентованы логотип и слоган V Всемирных игр кочевников“. 24.kz (26-oktyabr 2023-jıl). Qaraldı: 15-may 2024-jıl.
  7. ↑ „Как и где будут проходить Всемирные игры кочевников в Астане“ (ru). Zakon.kz (24-iyul 2024-jıl). Qaraldı: 24-iyul 2024-jıl.
  8. ↑ „ВСТРЕЧА В ВЕЛИКОЙ СТЕПИ! Официальный сайт (февраль, архив)“. Wordnomadgames.kz архив (20-fevral 2024-jıl). 20-fevral 2024-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-may 2024-jıl.
  9. ↑ „5th World Nomad Games Astana 2024“. www.worldnomadgames.kz. World Nomad Games. Qaraldı: 30-iyul 2024.
  10. ↑ „Azərbaycan Dünya Köçəri Oyunlarında dördüncü medalını qazanıb“ (az). AZƏRTAC (11-sentyabr 2024-jıl). Qaraldı: 11-sentyabr 2024-jıl.
  11. ↑ „V Дүйнөлүк көчмөндөр оюндары дүйнөнүн жарымын бириктирди“ (ky). Азаттык Үналгысы (9-sentyabr 2024-jıl). Qaraldı: 10-sentyabr 2024-jıl.
  12. ↑ „Монголию на Всемирных играх кочевников представляют 66 спортсменов“ (ru). Mongolian national news agency (10-sentyabr 2024-jıl). Qaraldı: 10-sentyabr 2024-jıl.
  13. ↑ „186 атлетов в составе Единой команды России примут участие в V Всемирных играх кочевников“ (ru). Советский спорт (6-sentyabr 2024-jıl). Qaraldı: 10-sentyabr 2024-jıl.
  14. ↑ „ЮНИСЕФ стал официальным партнером 5-х Всемирных игр кочевников“ (ru). Новости ООН (20-iyun 2024-jıl). Qaraldı: 6-iyul 2024-jıl.
  15. ↑ „Какие призы получат победители V Всемирных игр кочевников“ (ru). elorda.info (25-iyun 2024-jıl). Qaraldı: 6-iyul 2024-jıl.

Siltemeler

redaktorlaw
«https://kaa.wikipedia.org/w/index.php?title=2024-jılǵı_Pútkil_jer_júzilik_kóshpeliler_oyınları&oldid=92368» saytınan alınǵan