Antigua hám Barbuda

Antigua hám Barbuda (Antigua and Barbuda) - Vest-Indiyadaǵı mámleket. Kishi Antil atawları toparına kiretuǵın Antigua, Barbuda hám Redonda atawlarında jaylasqan. Maydanı 441,6 km2. Xalqı 64,3 mıń adam (1995), tiykarınan negrler hám mulatlar. Xalıqtıń ortasha tıǵızlıǵı - 1 km2 ǵa 145 adam. Xalıqtıń 32% i qalalarda jasaydı. Rásmiy tili - inglis tili. Dinge sıyınıwshılar xristian dininiń protestantlıq aǵımına tiyisli. Hákimshilik-aymaqlıq jaqtan 7 rayonǵa bólingen. Paytaxtı - Sent-Jons qalası hám portı.

Antigua hám Barbuda 1981-jılı qabıl etilgen Konstituciya boyınsha Ullı Britaniya basshılıǵındaǵı Doslıq Awqamınıń quramına kiretuģın ǵárezsiz mámleket. Mámleket basshısı Ullı Britaniya koroli (xanzadası), general-gubernator onıń wákili esaplanadı. Nızam shıǵarıwshı organ - wákiller palatası hám senattan ibarat parlament. Atqarıwshı hákimiyattı general-gubernator tárepinen tayınlanatuǵın bas ministr basshılıǵındaǵı húkimet basqaradı.

Antigua hám Barbudada Antigua leyboristler partiyası (1968), Birlesken progressivlik partiya (1992), Antigua hám Barbuda puqaralıq xızmeti associaciyası (500 aǵza), Antigua kásiplik hám jumısshılar awqamı (1940, 10 mıń aǵza), Antigua jumısshılar awqamı (1967, 10 mıń aǵza) bar.

Atawlar tiykarınan tegislikten ibarat. Tegisliktiń eń joqarı noqatı - 402 m ge jetetuǵın Bogti-Pik biyikligi. Antiguanıń arqa hám shıǵıs bólimi hákli hám iri danalı qum, oraylıq bólimi saz formatciyalar menen qaplanǵan. Antigua atawı jaǵaları kemeler ushın qolaylı tábiyiy toqtaw orınlarına iye. Jaǵa boyınıń ayırım bólimleri jartaslar menen qaplanǵan. Atawlarda klimat - qurǵaq hám quyashlı (bir jılda ortasha 1150 mm jawın jawadı). Qurǵaq máwsim noyabr ayınıń aqırınan may ayınıń basına shekem dawam etedi. Tábiyiy ósimlikleri hám haywanat dúnyası Antiguadan 48 km arqada jaylasqan xalıq az jasaytuģın Barbuda atawında saqlanıp qalǵan. Bul tegis marjan atawınıń batıs bólimindegi qoltıq bolıp, onıń qorıqxana shárayatında suwda júziwshi jabayı quslardıń kóp túrleri saqlanıp qalǵan.

Atawlardıń áyyemgi xalqı indeecler bolǵan. Antigua hám Redonda atawlardı 1493-jılı X. Kolumb óziniń ekinshi ekspediciyasında ashqan. Atawlar dáslep Ispaniya, Angliya hám Franciya koloniyası, 1667-jıldan baslap pútkil Angliya koloniyası bolǵan. Inglisler atawda plantaciya xojalıǵın shólkemlestirip, bul jerge Afrikadan nef-qullardı alıp kele basladı. 1834-jılı qulshılıq biykar etildi. 1871-jıldan 1958-jılǵa shekem Antigua, Barbuda hám Redonda atawları Angliyanıń Samalı atawlar koloniyasınıń quramında bolǵan. 1981-jıldan ǵárezsiz mámleket.

Mámleket ekonomikasınıń tiykarı - sırt el turizmi hám awıl xojalıǵı. Awıl xojalıǵı tiykarınan qant qamısı, paxtanıń uzın talshıqlı sortı, sonday-aq, temeki, kokos palması hám ovosh jetistiriwge qánigelesken. Shárwashılıq jaqsı rawajlanbaǵan. Óz azıq-awqat óniminiń jetispewshiligi sebepli ol sırttan alıp kelinedi. Sanaatı awıl xojalıǵı shiyki zattı qayta islew menen bánt. Rom ishimligi, paxta hám kokos mayı islep shıǵarıladı. Sırtqı sawdadaǵı tiykarǵı klientleri - AQSh, Ullı Britaniya, Germaniya. Pul birligi - shıǵıs Karib dolları.

"Autlet," "Neyshn" ("Millet"), "Workerz voys" ("Jumısshı hawaz") gazetaları basıp shıǵarıladı. 1956-jıldan radioesittiriw, 1964-jıldan teleesittiriw shólkemleri bar.