Alisa (Gessen gercoginyası)
Alisa Ullı Britaniyalı (inglisshe Alice of the United Kingdom), jánedeAlisa Saksen-Kourg-Gotalı (inglisshe Alice of Saxe-Coburg and Gotha; 1843-jıl 25-aprel, London — 1878-jıl 14-dekabr, Darmshtadt) — Britaniya xanzadası Viktoriya hám onıń zayıpı Albert Saksen-Koburg-Gotalınıń ekinshi qızı; Gessen ullı gercoginyası.
| Alisa Ullı Britaniyalı | |
|---|---|
inglisshe Alice of the United Kingdom | |
 Alisa 1875-jılı | |
 | |
|
Wákillik dáwiri 1877-jıl 13-iyun — 1878-jıl 14-dekabr | |
| Aldınǵı isker | Matilda Korolina Bavariyalı |
| Keyingi isker | Viktoriya Melita Saksen-Koburg-Gotalı |
| Jeke maǵlıwmatları | |
| Tuwılǵandaǵı atı | Alisa Mod Mariya |
| Tuwılǵan sáne | 1843-jıl 25-aprel |
| Tuwılǵan jeri | Bukingem sarayı, London, Angliya, Ullı Britaniya |
| Qaytıs bolǵan sáne | 1878-jıl 14-dekabr |
| Qaytıs bolǵan jeri | Darmshtadt, Gessen, Germaniya imperiyası |
| Dinastiyası | Saksen-Koburg-Gota dinastiyası → Gessen úyı |
| Ómirlik joldası | Lyudvig IV, Gessen ullı gercogı |
| Balaları | Viktoriya, Elizaveta, Irena, Ernst Lyudvig, Fridrix, Alisa, Mariya |
| Anası | Viktoriya |
| Ákesi | Albert Saksen-Koburg-Gotalı |
| Qolı |  |
Alisa erte balalıǵın ata-anası hám ájaǵa-úkeleri menen birge Ullı Britaniyanıń Korollıq rezidenciyaları arasında sayaxat etken. Qızdıń tálimi shahzada Albertnıń jaqın dosı hám máslahátshisi baron Stokmarǵa tapsırılǵan; onıń baslıqlıǵında basqa zatlar qatarı, Alisa qol kórkem ónerleri hám aǵashqa qayta islew, sonıń menen birge, francuz hám nemis tillerin úyrengen. 1861-jıl dekabr ayında shahzada Albert tif ısıtpası menen kesellengeninde, Alisa ólimine shekem oǵan ǵamxorlıq etdi. Ákesi qaytıs bolǵannan keyin, xanzada Viktoriya motam tutqanında, Alisa anasınıń rásmiy bolmaǵan xatkeri wazıypasın atqarǵan. 1862-jıl 1-iyulda, saray ele da motamda bolǵanında, Alisa Gessen ullı gercogınıń miyrasxorı nemis shahzadasi Lyudvigǵa úylendi. Dástúr Osborn úyinde tar sheńberde bolıp ótti hám xanzada tárepinen "toydan kóre kóbirek kómiw dástúrine uqsas" dep tariyplandi. Malika shańaraqlıq turmısı jarlılıq, shańaraqqa tiyisli baxıtsızlıqlar hám er hám ana arasındaǵı qatnaslardıń jamanlasıwı menen oralǵan.
Alisa áyellerge aktiv qáwenderlik etdi hám miyirbiykelik jumisına, atap aytqanda Flourens Naytingeyl jumisına qızıǵıwshılıq bildirdi. Gessen gercogligi Avstriya-Prussiya urısına kirgeninde Darmshtadttı jaradarlar basıp aldı; hámledar Alisa kóp waqtın atız emlewxanaların basqarıwǵa baǵıshladi. Ol tiykar salǵan shólkemlerden biri - "Malika Alisanıń áyeller gildiyasi" - mámleket áskeriy emlewxanalarınıń kúndelik jumıslarınıń kóp bólegin óz moynına aldı. 1877-jılda Alisa Gessenıń ullı gercoginyasıǵa aylandı hám wazıypalardıń kóbeyiwi onıń psixik hám fizikalıq jaǵdayına unamsız tásir kórsetdi. 1878-jıldıń sońǵı aylarında Gessen sarayı difteriya epidemiyası menen kesellengen edi: derlik pútkil gercog shańaraǵı keseller arasında bolǵan. Alisa kesel balalarına ǵamxorlıq etdi hám axir-aqıbet ózi awır kesel bolıp qaldı. Alisa xanzada Viktoriyanıń birinshi qaytıs bolǵan perzenti hám anasinıń húkimranlıǵında qaytıs bolǵan úsh perzenttiń birinshisi boldı.
Malikanıń jeti perzenti arasında Rossiya imperator hayalı hám ullı knyaz hayalı bolǵan; ekewi de 1918-jıl iyul ayında bolshevikler qolında qaytıs bolǵan. Alisanıń qızı tárepiden aqlıǵı Indiyanıń sońǵı vice-korolı, ullı aqlıǵı bolsa Britaniya xanzadasınıń ómir joldası edi.