Xalıqaralıq basketbol federaciyası

Xalıqaralıq basketbol federasiyasi (francuzsha Fédération Internationale de Basketball, qısqartpası. FIBA) - barlıq milliy basketbol federasiyaların birlestirgen hám jáhán basketbolın rawajlandırıwdıń tiykarǵı baǵdarların belgileytuǵın shólkem. FIBA basshılıǵında basketbol boyınsha jáhán chempionatı hám basqa xalıqaralıq jarıslar ótkeriledi. FIBAnıń shtab-kvartirası Shvetsariyanıń Jeneva qalasında jaylasqan.

Xalıqaralıq basketbol federaciyası
aǵza mámleketler
Iskerligi	1932-jıl
Jaylasqan ornı	Jeneva
Prezident	Xamane Nyang
Aǵzaları	213 dana milliy federaciyalar
Til(ler)i	Ingliz, fransuz, rus, ispan
Websaytı	www.fiba.basketball

Dáslepki, qısqartpası Xalıqaralıq háwesker basketbol federasiyasi (Fédération Internationale de Basketball Amateur) ataǵın alǵan edi. 1989-jılda «Amateur» sózi alıp taslandı (professional basketbolshılardıń xalqaralıq jarıslarǵa rásmiy túrde qabıl qılınıwı mánásebeti menen), biraq bul at qısqartılmadı.

Tariyxı

Shólkem 1932-jıl 18-iyunda Shvetsariyanıń Jenevada bolıp ótken milliy basketbol assosiasiyalardıń birinshi xalıqaralıq konferensiyasında shólkemlestirilgen. Milliy basketbol komitetleri jıynalısında Xalıqaralıq basketbol assosiasiyaları federasiyasın (FIBA) shólkemlestiriw tuwrısında qarar qabıllandı, FIBA dúziliwinde segiz mámlekettiń milliy basketbol komitetleri bolǵan, olar: Argentina, Chexoslovakiya, Gresiya, Italiya, Latviya, Portugaliya, Ruminiya hám Shvetsariya. 1989-jılda Germaniyanıń Myunxen qalasında bolıp ótken FIBA kongressında professional basketbolshılardıń FIBA ataǵı astında hámme jarıslarda, sonday-aq Olimpiya oyınlarında qatnasıw tuwrısındaǵı tariyxıy qarar qabıl qılındı.

FIBA qáwenderligindegi jarıslar

1950-jıldan baslap erkekller, 1953-jıldan bolsa áyeller ortasında basketbol boyınsha jáhán chempionatı ótkizile basladı. Búgingi kúnde eki turnir de bir-birinen ǵárezsiz túrde, hár tórt jılda bir ret, eki jıllıq interval menen Olimpiada basketbol turniri menen almasıp ótkeriledi. Bunnan tısqarı, FIBA basshılıǵında óspirimler (19 jasqa shekem) hám jaslar (21 jasqa shekem) er adamlar hám áyeller toparları arasında jáhán chempionatları ótkeriledi. FIBA, sonıń menen birge, barlıq bes kontinentte bolıp ótetuǵın barlıq kontinent chempionatların, olardan tısqarı,Afrika, Amerika hám Evropada ótkeriletuǵın óspirimler (18 jasqa shekem) hám jaslar (20 jasqa shekem) kontinent chempionatların da qadaǵalaydı.

1936-jıldan berli basketbol turniri Jazǵı Olimpiada oyınları programmasınıń ózgermeytuǵın bólegi bolıp kelgen; Olimpiada oyınlarına miyman kútiwshi mámleket XOK(Xalıq aralıq Olimpiada Komiteti) hám FIBA usı turnirdi shólkemlestiriwde teń ráwishte qatnasadı.

1972-jıldan 2002-jılǵa shekem onıń qáwenderliginde Ronketti kubogı turniri ótkiziledi. 2003-jılda ol áyeller Evro kubogına (FIBA EuroCup Women) ózgertirildi.

Siltemeler

• FIBA rásmiy saytı (Wayback Machine saytında 1996-11-04 sánesinde arxivlengen)