Albert Saksen-Koburg-Gotalı
Bul maqala Wikipedia qaǵıyda hám talaplarına say bolıwı ushın wikilestiriliwi kerek. |
Albert Saksen-Koburg-Gotalı (inglisshe Albert of Saxe-Coburg and Gotha, nemisshe Albert von Sachsen-Coburg und Gotha; 1819-jıl 26-avgust, Rozenau sarayı — 1861-jıl 14-dekabr, Vindzor qorģanı) — Saksen-Koburg-Gota dinastiyasınan Sakson shahzadası, Ullı Britaniya xanzadası Viktoriyanıń ómirlik joldası hám konsortı (1840 baslap).
| Albert Saksen-Koburg-Gotalı | |
|---|---|
 1859-jıl | |
| Ullı Britaniya shahzada-konsortı | |
|
Wákillik dáwiri 1840-jıl 10-fevral — 1861-jıl 14-dekabr | |
| Aldınǵı isker | Adelaida Saksen-Meyningenlı |
| Keyingi isker |
Aleksandra Daniyalı (xanzada-konsort retinde) |
| Jeke maǵlıwmatları | |
| Tuwılǵandaǵı atı | Franc Albert Avgust Emmanuil Saksen-Koburg-Gotalı |
| Tuwılǵan sáne | 1819-jıl 26-avgust |
| Tuwılǵan jeri | Rozenau sarayı, Koburg, Germaniya awqamı |
| Qaytıs bolǵan sáne | 1861-jıl 14-dekabr |
| Qaytıs bolǵan jeri | Vindzor qorģanı, Ullı Britaniya |
| Dinastiyası | Saksen-Koburg-Gota dinastiyası |
| Ómirlik joldası | Viktoriya |
| Balaları | Viktoriya, Eduard VII, Alisa, Alfred, Elena, Luiza, Artur, Leopold, Beatrisa |
| Anası | Luiza Saksen-Koburg-Altenburglı |
| Ákesi | Ernst I Saksen-Koburg-Gotalı |
| Tálim ornı | Bonn universitetı |
| Qolı |  |
Albert Evropanıń kóplegen dinastiyaları menen baylanıslı bolǵan sakson shańaraǵınan shıqqan. 20 jasında shahzada óziniń atalas aģayinı, Ullı Britaniyanıń húkimran xanzadası Viktoriyaģa úylendi, ol menen toǵız perzent kórdi. Nekenıń dáslepki jıllarında Albert xanzadanıń ómir joldası retinde óz poziciyasine iye edi. Aktiv tábiyaat retinde ol na zárúrli huqıqlarǵa, na minnetlemelerge iye edi. Waqıt ótiwi menen shahzada tálim reforması hám dúnya boylap abolicionizm tárepdarı reputaciyasın iyelep aldı. Xanzada, sonıń menen birge, kúyewine patsha sarayın basqarıwdı isenip tapsırǵan, saray xızmetlerin hám múlki menen. Albert 1851-jılģı Jáhán kórgezmesin shólkemlestiriwde aktiv qatnas etdi, bul bolsa úlken tabısqa keltirdi.
Viktoriya barǵan sayın kóbirek onıń qollap-quwatlawı hám baslıqlıǵına baylanıslı edi. Albert Ullı Britaniyada konstituciyalıq monarxiyanıń rawajlanıwına járdem berip, hayalın parlament menen qatnaslarda kemrek partiyalıq bóliwge isentirdi, Lord Palmerston sırtqı jumıslar ministri lawazımında bolǵanında alıp barılǵan intervencionistik sırtqı siyasat menen aktiv túrde razı bolmasa da. 1857-jılda Albertga rásmiy túrde "Shahzada-konsort" ataǵı berildi.
Albert 42 jasında opat etdi. 1901-jılda Viktoriya qaytıs bolǵanında, onıń hám Albertnıń úlken balası Eduard VII taxtģa otırdı, ol Saksen-Koburg-Gota (keyinirek Vindzorlar) dinastiyasınıń Britaniya taxtida birinshi wákili boldı.