Isaac Newton

Sir Isaac Newton (aytılıwı: Ser Isaak Nyuto; 1643–1727) — angliyalı fizik, matematik, astronom, tábiyiy filosof, alximik, teolog hám adamzat tariyxinda eń áhmiyetli insanlardiń biri. Onıń 1687-jılı basılıp shiqqan Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica (Tabiyiy filosofiyanıń matematikalıq printsipleri) kitabı ilim tariyxında eń áhmiyetli kitap esaplanadı. Bul kitabında Newton dunya-júzlik tartılısıw (gravitatsiya) hám qozǵalıstıń úsh nizamın sipatlap berdi. Bul jumisı menen ol zamanaǵoy injener isiniń tiykarı hám kelesi úsh ásir dawamında fizikalıq dúnyaǵa ilimiy kóz qarastı belgilep bergen klassik mexanikanıń tiykarın saldı. Newton jerdegi ob'ektlerdiń hám aspan deneleriniń háreketleri birdey tábiyiy nızamlarǵa boysınatuǵınlıǵın óziniń gravitatsiya teoriyası menen Keplerdiń planetar qozǵalıs nizamları sáykesligin dálillewi menen kórsetip berdi. Bul arqali ol geliotsentrizm haqqındaǵi aqırǵı isenbewshiliklerdi joq etti hám ilimiy revolyutsuyanı tezletti.

Isaac Newton
Isaac Newton portreti, 1689
Tuwılǵan sánesi	25 dekabr 1642 (4-yanvar 1643)
Qaytıs bolǵan sánesi	20 (31) mart 1727 (84 jasta)
Qaytıs bolǵan jeri	Kensington, London, Ullı Britaniya Korolligi
Puqaralıǵı	Britaniya imperiyası
Milleti	ingiliz
Ilimiy tarawı	Fizika, matematika, din, astronomiya, teologiya, filosofiya, ximiya
Jumıs orınları	Kembridj universiteti Royal Society
Bilim alǵan jeri	Trinty kolledji (Kembridj, Angliya)
Qol úlgisi
Amerikalı astorfizik hám jazıwshı Michael H. Harttıń 1978-jılı shıǵarǵan «[[The 100: A Ranking of the Most Influential Persons in History|Dúnya tariyxındaǵı eń áhmiyetli 100 insan]]» kitabında Isaak Nyuton Islam payǵambarı Muxammedden keyin 2-orında kelgen.

2005-jılı Patsha jámiyetinde ótkerilgen dawıs beriw juwmaǵında Newton Albert Einsteinge qaraǵanda kóbirek úles qostı dep tabıldı.

Siltewler

Wikimedia Commonsta

Isaac Newton boyınsha fayllar bar.