Abdiraxman Jámiy

Abdiraxman Jámiy - tájik xalqınıń shayırı.

Tuwılǵan sánesi	7-noyabr 1414
Qaytıs bolǵan sánesi	9-noyabr 1492 (78 jasta)

1414-jılı Xorasannıń Jam qalasında tuwıladı. Jámiydiń balalıq dáwirinde shańaraǵı Xiratqa kóship keledi. Ol Xirattaǵı Dilkash hám Samarqandtaǵı Uluǵbek medresesinde oqıp tálim aladı. Jámiy putin kúsh-quwatın ilimge, kórkem dóretiwshilikke baǵıshlaydı, til hám ádebiyat, filosofiya, matematika, astronomiya hám basqa pánler menen shuǵıllanadı. Kitap Jámiydiń eń jaqın dostı boladı.

Jámiy bir qatar kórkem ilimiy hám turmıslıq shıǵarmalar dóretti. Ol kópshilik ilim hám ádebiyat tarawlarındaǵı adamlarǵa ustaz boldı. Onıń jeti dástannan ibarat "Havt avrang" atlı lirik divanları "Báhárstan" atlı prozalıq-tárbiyalıq (didaktikalıq) dóretpeleri keń abıray-ataqqa iye boldı. A.Jámiy 1492-jılı Xiratta qaytıs boladı.

A.Jámiydiń kórkem dóretiwshiligi tájik xalqınıń mádeniy tariyxında ǵana emes, al pútkil orta shıǵıs mádeniy ómirinde úlken waqıya boldı. Onıń dóretpeleri Orta Aziyadaǵı kópshilik xalıqlarǵa keńnen málim. A.Jámiy Álisher Nawayınıń zamanlası, ustazı, dostı boldı. Nawayı Jámiydi ustaz, ullı sóz zergeri (ustası) dep bahalaǵan. Jámiy de Nawayını ullı sóz ustası sıpatında kórsetti. Oǵan arnap ayırım shıǵarmalar jazdı. Ol Nizamiy Ganjaviy, Xısraw Dehlaviyden keyin shıǵıs ádebiyatında "Xamsa" jazǵan úlken talant iyesi edi.

Onin' bir qatar shıg'armalarında adeb tu'rli so'z ketedi.Kamil bo'luv ushın adeb ikramlilik en'dastlebki orındı iyeleydi.