Ózbekstan professional futbol ligası

Ózbekstan professional futbol ligası
(ÓzPFL)
Ózbekstan professional futbol ligası ; (ÓzPFL)
Oʻzbekiston Professional futbol ligasi
Qısqartpa	ÓzPFL
Iskerligi	20-iyun, 2008-jıl
Jaylasqan ornı	Tashkent qalası, Chilanzar rayoni, Bunyodkor kóshesi, 47-úy
Iskerlik aymaǵı	Ózbekstan
Direktor	Diyor Imomxójayev
Volontyor jumısshılar	Coca-Cola Bottlers Uzbekistan; Artel; Uzcard; Apex Insurance; BMB Holding
Til(ler)i	Ózbek, Rus, Íngliz
Websaytı	pfl.uz

Ózbekstan professional futbol ligası, qısqasha ÓzPFL (ózbekshe Oʻzbekiston Professional futbol ligasi) – Ózbekstan aymaǵında futbol jámáátleri ortasında tiyisli túrde professional futbol jarısları ótkeriwdi muwapıqlastırıw jumısların ámelge asırıwshı shólkem. 2008-jılda Aziya Futbol Konfederatsiyasi usınısına muwapıq, Ózbekstan Futbol federatsiyasidan bólek shólkem retinde ajıratıldı.

Superliga, Pro liga, Birinshi liga, Futzal Joqarı ligası hám Birinshi ligası, Ózbekstan kubogi, Liga Kubogi, Ózbekstan Superkubogi, Ózbekstan U-19 hám Ózbekstan U-21 chempionatları, basqa sol sıyaqlı professional futbol jarısları ótkeriwdi muwapıqlastıradı. Futbol klubları ortasında jarıslar shólkemlestiriw hám ótkeriw, olardıń sport hám shólkemlestirilgen-basqarıw iskerligi hám de óz-ara munasábetleri boyınsha jol-joba berip barıw jumısların ámelge asırıwshı shólkem esaplanadı.

Litsenziyalaw boyınsha Aziya kontinentinde jetekshi ligalardan biri esaplanadi.

2024-jıl mart sheshe jaǵdayına kóre, Ózbekstandaǵı besew shirkat liganıń rásmiy qáwendersi esaplanadı.

Tariyxı

1992-jılda Ózbekstan Futbol Federatsiyasi shólkemlestirilgen strukturasınıń bir bólegi bolǵan hám Ózbekstanda professional futbol jarısların ótkeriwge juwapker bólindi edi. 2008-jıl baslarında Aziya Futbol Konfederatsiyasi Ózbekstan Futbol federatsiyasiga Professional futbol ligasın bólek shólkem retinde ajıratıwdı usınıs etdi. 2008-jıl 20-iyunda Ózbekstan futbol associaciyası hám futbol klublarınıń Ulıwma jıynalısında dúzildi hám de 2-iyulda Ózbekstan Respublikası Ádillik ministrligi tárepinen mámleket diziminen ótkerildi^[1]. 2023-jıldıń 10-yanvar kúni Jáhán Professional futbol ligaları associaciyası aǵzasına aylandı^[2]^[3].

Maqseti hám wazıypaları

Ózbekstan Professional futbol ligasınıń tiykarǵı maqseti Ózbekstan Respublikası aymaǵında futbol jámáátleri ortasında futbol boyınsha tiyisli túrde Superliga, Pro liga, Birinshi liga, futzal Joqarı ligası hám Birinshi ligası, Ózbekstan Kubogi, Liga Kubogi, Ózbekstan Superkubogi, Ózbekstan barlıq jas taypalaridagi hám basqa sol sıyaqlı professional futbol jarısları ótkeriwdi muwapıqlastırıw, futbol klubları ortasında jarıslar shólkemlestiriw hám ótkeriw, olardıń sport, shólkemlestirilgen-basqarıw iskerligi hám de óz-ara munasábetleri boyınsha jol-joba berip barıwdan ibarat^[4].

Basshıları

Shólkemdiń dáslepki basshısı retinde 2008-2017-jıllar dawamında Farhod Magometov iskerlik alıp barǵan. 2017-jıldıń sentyabrinen 2019-jılǵa shekem Omon Ǵofurov shólkemge basshılıq etken. Keyinirek, 2019-2020-jıllarda shólkemge Davron Shoqurbonov basshılıq etken. 2020-jıldan 2022-jılǵa shekem Bas direktor wazıypasın waqtınsha atqarıp kelgen Diyor Imomxójayev 2022-jılda shólkem Bas direktorı etip tayınlandi.

Atı	Tayınlanǵan	Bosatilgan
Farhod Magometov^[5]^[6]	04.09.2008	04.09.2017
Omon Ǵofurov^[7]	04.09.2017	17.06.2019
Davron Shoqurbonov^[8]	17.06.2019	26.05.2020
Diyor Imomxójayev^[9]	26.05.2020	házirge shekem

Ijroiya komiteti

Diyor Imomxójayev, Bas direktor^[10].

Odil Ahmedov, Ijroiya komiteti aǵzası, Ózbekstan futbol associaciyası vitse-prezidenti^[10].

To‘labek Akramov, Ijroiya komiteti aǵzası, Lokomotiv-Tashkent futbol klubı prezidenti^[10].

Bahodir Mirzayev, Ijroiya komiteti aǵzası, AGMK futbol klubı bas direktorı^[10].

Alisher Yusupov, Ijroiya komiteti aǵzası, Nasaf futbol klubı menejeri^[10].

Oybekxon Ibrohimxonov, Ijroiya komiteti aǵzası, Ózbekstan Professional futbol ligası yurist-konsultanti^[10].

ÓzPFL ıqtıyarındaǵı jarıslar

Futbol boyınsha Ózbekstan chempionatı

Coca Cola Superligası - Professional futbol klubları qatnasatuǵın, Ózbekstan futbol jarısları sistemasındaǵı eń joqarı divizion. 1992-jılda Joqarı Liga atı menen islengen. Jámi 14 ta jámáát qatnasadı. Chempionat mart-noyabr aylarında ótkeriledi hám hár bir jámáát 26 dane ushırasıw ótkeredi. 2018-jılǵa shekem jarıs rásmiy Joqarı liga dep atalǵan. 2019-jıldan titul qáwender qatnasıwında daslep Pepsi Superligasi, keyinirek, 2020-jıldan Coca Cola Superligasi dep ataladı.

Ózbekstan Kubogı

Ózbekstan Professional futbol ligası tárepinen shólkemlestiriletuǵın futbol boyınsha milliy kubok jarısı bolıp tabıladı. Ózbekstan Kubogı tartısları 1992-jıldan beri tashkil etip kelinedi. Jarıstıń dáslepki jeńimpazı „Navbahor“ klubı esaplanadı. Ózbeksiton Kubogi jeńimpazları OFK Chempionler Ligasında qatnasıw huqıqın qolǵa kiritedi.

Ózbekstan PFL kubogı

Ózbekstan Liga kubogi - er adamlar ortasındaǵı futbolı boyınsha hár jılı ótkeriletuǵın futbol jarısı. Ózbekstan Professional futbol ligası hám Ózbekstan futbol associaciyası tárepinen 2010-jıldan berli ótkerip kelinip atırǵan jarıs 2016 -2018-jıllarda ótkerilmagan. Ózbekstan Liga kubogi - 2019-jılda dáslepki ret islengen. Ol jaǵdayda tiykarlanıp Ózbekstan klubları, sonıń menen birge O'zPFL usınısına kóre Kirgizstan, Tadjikistan, Turkmenistan hám Kazaxstan futbol klubları da qatnasadı. Jarıstıń dáslepki jeńimpazı - Tashkenttiń „Paxtakor“ jámááti^[11].

Oʻzbekiston Superkubogi

Oʻzbekiston Super kubogi

Bul turnir 1 oyınnan ibarat bolıp, onda: ótken máwsimdegi Ózbekstan kubogi iesi hám Joqarı Liga chempionı ushırasadı. Egerde Kubok hám Chempionlıqtı bir komanda jeńgen bolsa, onda Chempionlıqta 2-orındı iyelegen klub, Chempionǵa qarsı oynaydı^[12].

Ózbekstan Pro ligası

2017-jıl 21-noyabr kúni PFL administraciyası sheshimine kóre, Ózbekstan Birinshi ligası 2018-jılgı máwsimnen baslap rásmiy Ózbekstan Pro ligası dep ózgertirildi. Liga 18 den 16 jámáátke qısqartirildi^[13].

Ózbekstan Birinshi ligası

2010-jıldan baslap iskerlik júrgizedi. 2010-jılgı máwsimnen baslap birinshi liga jarısları eki regionǵa bólingen halda alıp barıladı: shıǵıs regioni hám batıs regioni. Shıǵıs regioni jámáátleri Ándijan, Namangan, Ferǵana hám Tashkent wálayatı futbol klublarınan shólkemlesken. Batıs regioni jámáátleri Sirdaryo, Jizzaq, Navaiy, Samarqand, Qashqadárya, Surxondaryo, Buxara, Xorezm wálayatları hám de Qaraqalpaqstan Respublikası futbol klublarınan shólkemlesken. Hár bir regionda qatnasatuǵın jámáátler sanı: 12.

Ózbekstan Birinshi ligası ilgeri futbol sistemasında ekinshi taypalı jarıs wazıypasın atqarıp kelgen. 2018-jılda Pro ligaǵa tiykar salınǵanınan keyin, 2020-jıldan baslap Birinshi liga qayta tashkil etildi hám keleside mámlekette úshinshi dárejeli jarıs esaplanadi.

U-21 chempionatı

Ózbekstan futbolı sistemasında Superliga jámáátleriniń jaslar quramları atqaratuǵın jarıs. PFL reglamentına muwapıq 21 jas hám odan kishi futbolshılar qatnasadı. U-21 chempionatı ushırasıwları tiykarǵı quramlar ushırasıwınan bir kún keyin shólkemlestiriledi^[14].

U-19 chempionatı

19 jasqa deyingi jaslar terme jámááti futbol boyınsha jaslar ortasındaǵı jáhán chempionatı (U-20), 19 jasqa deyingi (U-19) Aziya chempionatı hám basqa turnirlarda Ózbekstan húrmetin qorǵaw etedi. Superliga hám Pro liga klublarınıń 19 jasqa deyingi quramları ortasında ótkeriletuǵın jarıs. U-19 chempionatıga 2021-jılda tiykar salınǵan. Jaǵdayda eki joqarı divizionnıń barlıq klubları óz tárbiyalaniwshileri menen jeńimpazlıq ushın gúres júrgizedi. Superliga hám Pro liga klublarınıń 19 jasqa deyingi quramları ortasında ótkeriletuǵın jarıs. U-19 chempionatıga 2021-jılda tiykar salınǵan. Ol jaǵdayda eki joqarı divizionnıń barlıq klubları óz tárbiyalaniwshileri menen jeńimpazlıq ushın gúres júrgizedi^[15].

Futzal Joqarı ligası

Qosımsha qarańız: Futzal boyınsha Ózbekstan milliy terme jámááti

Futzal boyınsha Ózbekstan chempionatı tiykarǵı divizioni. Ol jaǵdayda futzal boyınsha mámlekettiń eń kúshli jámáátleri qatnasadı. Jarıs PFL tárepinen bólek Reglament tiykarında ótkerildi hám jeńimpaz jámáát juwmaqta Futzal boyınsha Aziya Chempionler ligasında qatnasıw huqıqın qolǵa kiritedi^[16].

Futzal boyınsha Ózbekstan kubogi

Qosımsha qarańız: Futzal (mini-futbol) boyınsha Ózbekstan chempionatı

Futzal boyınsha Ózbekstan Kubogi - Futzal Joqarı liga hám Futzal Birinshi ligası jámáátleri qatnasatuǵın hár yilgi jarıs^[17].

Futzal Birinshi ligası

Futzal boyınsha Birinshi liga tartıslarında professional hám de yarım-professional futzal jámáátleri qatnasadı. Klublar Futzal Birinshi ligasında Joqarı liga jollanbasın qolǵa kirgiziw ushın tartıs aparıwadı.

Futzal boyınsha U-18 chempionatı

Qosımsha qarańız: Ózbekstan milliy futzal terme jámááti (18 jasqa shekem)

Futzal boyınsha U-18 chempionatıga 2022-jılda tiykar salınǵan. Jarıs Futzal boyınsha Joqarı liga klubları qasındaǵı 18 jasqa deyingi futzalchilardan ibarat jámáátler qatnasıwında shólkemlestiriledi hám Aziya Futbol Konfederatsiyasınıń Litsenziyalaw procesi shártlerinen biri esaplanadı. Ózbekstan Futzal joqarı ligası 2007-jıldan beri ótkerip kelinedi. Usı waqıtta Ózbekstanda 18 jasqa deyingi 15 ta futzal jámááti bar^[18].

Birgeliktegi jarısları

DXX kubogi

Ózbekstan Respublikası Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti, sport ministrligi, jaslar isleri agentligi menen birgelikte DXX kubogi jarısların ótkeredi^[19].

Sonday-aq, Joqarı bilimlendiriw, ilim hám innovaciyalar ministrligi, Ishki isler ministrligi, futbol associaciyası menen birgelikte Studentler kubogi jarısların ótkeredi^[20].

Qáwenderler

Ózbekstan Professional futbol ligası 2018—2019-jıllarda Pepsi shirkati menen sheriklik etken. 2019-jıldan baslap bolsa Coca-Cola Bottlers Uzbekistan kompaniyası Ózbekstan Superligasiga titul qáwender wazıypasın atqarıp kelip atır^[21]. Ǵalaba xabar qurallarında hám rásmiy ilajlarda futbol boyınsha Ózbekstan chempionati joqarı divizioni Coca-Cola Superliga dep júritiledi. 2020-jılda „Apex Insurance“ qamsızlandırıw shirkati menen sheriklikti jolǵa qoydı^[22]. Shirkat ligada dizimnen ótken 1500 danadan aslam professional futbolshılar salamatlıǵı qamsızlandırıwlanıwın támiyinlep beredi. 2023-jıl 16-mart kúni „BMB Holding“ shirkati Superliganıń rásmiy qáwendersi boldı^[23]. Sonıń menen birge, 2023-jıl dawamında „Olcha.uz“ informaciya portalı hám Centrum Air menshikli aviakompaniyası Ózbekstan Professional futbol ligasınıń sherikleri bolǵanlar. 2024-jıl 28-fevral kúni Ózbekstan xojalıq texnika bazarındaǵı eń iri brend esaplanǵan „Artel“ shirkatı 2026-jıl aqırıǵa shekem Superliganıń titul qáwendersine aylandı^[24]^[25]. Sol jıl 12-mart kúni Uzcard shirkati Ózbekstan Professional futbol ligasınıń rásmiy sheriki boldı^[26]^[27].

Tabıslar

2022-jıl ÓzPFL sıylıqlaw máresimi

Ózbekstan Professional futbol ligası Aziya kontinentinde Litsenziyalaw boyınsha jetekshilerden biri esaplanadi. 2021-jıl juwmaqlarına kóre, Ózbekstannıń 12 klubı Aziya Futbol Konfederatsiyasi litsenziyasın qolǵa kirgizdi jáne bul kontinentte 3-eń jaqsı nátiyje retinde jazıp qoyıldı. 2021-jılda áyeller jámáátleri ortasında da Ózbekstannıń 2 klubı Aziyada birinshilerinen bolıp litsenziyalawdan tabıslı ótti^[28].

PFL Ózbekstan Respublikası Ádillik ministrligi hám de Ózbekstan mámleketlik emes-kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri milliy assotsiatsiyasi tárepinen 2021-jıl juwmaqlarına kóre „Eń ashıq mámleketlik emes-kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri TOP-20“ diziminen orın alǵan^[28].

Hár ayda Ózbekstandaǵı eń jaqsı futbol klubı, eń jaqsı áyel/erkak futbolshı, eń jaqsı arbitr hám basqa nominatsiyalar boyınsha jeńimpazlardı anıqlaydı hám jıl aqırında olardı sıylaw jumısların quraydı^[29].

Derekler

Siltewler

[1] „Sport maktablari faoliyatini hamda sport maktablari trenerlari va mutaxassislari mehnatini moddiy rag‘batlantirish tizimini yanada takomillashtirish to‘g‘risida“. LexUz (23-sentyabr 2010-jıl).

[2] OʻzPFL Jahon Professional futbol ligalari assotsiatsiyasi aʼzosiga aylandi

[3] World Association of Professional Football Leagues

[4] „PFL Superliga taqvimini o‘zgartirdi va o‘zgarishlarga izoh berdi“. kun.uz.

[5] Diyor Imomxójayev. „Omad sizga, Farhod Magomedov“. championat.asia.

[6] „Farhod Magomedov PFL direktorligidan bo‘shatildi“. kun.uz (10-oktyabr 2017-jıl).

[7] „PFL bosh direktori Omon G‘ofurov iste'foga chiqdi“. kun.uz.

[8] „Rasman: Davron Shakurbanov O'zPFL bosh direktori vazifasini vaqtincha bajaruvchi etib tayinlandi“. championat.asia.

[9] „Bukmekerlik idoralari, kelishilgan o‘yinlar va futboldagi korrupsiya. PFL rahbariyati bilan suhbat“. kun.uz.

[pfl-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 ^10,3 ^10,4 ^10,5 „O‘zbekiston Professional futbol ligasi Ijroiya qo‘mitasi“. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi.

[11] ttps://web.archive.org/web/20230610044221/https://pfl.uz/uzb/clubs/1

[12] „Ўзбекистон Суперкубоги - 2024. Сейткамолов, Кошелев, Пишур, Машарипов. Олдинги 8 та ўйинда кимлар майдонга тушган?“ (25-may 2024-jıl).

[13] „Oʻzbekiston Birinchi ligasi rasman O‘zbekiston Pro ligasi deb o‘zgartirildi“.

[14] ttps://www.transfermarkt.com/usbekistan-u21/startseite/verein/30418

[15] „Uzbekistan U19“. Transfermarkt.

[16] „Futzal boʻyicha Oʻzbekiston milliy terma jamoasi“.

[17] Futsal World Ranking

[18] Futzal chempionati

[kun-19] Úlgi:Veb manbasi

[20] Úlgi:Veb manbasi

[21] Coca-Cola sponsors the 2019 Uzbekistan Super League

[22] PFL APEX INSURANCE bilan hamkorlikni uzaytirdi

[23] BMB Trade group Liga rasmiy homiysiga aylandi

[24] „Artel O‘zbekiston Professional futbol ligasining titul homiyiga aylandi“.

[25] „Artel 2026 йил якунига қадар Суперлига титул ҳомийсига айланди“.

[26] „UZCARD O‘zbekiston futbolini rivojlantirish yo‘lida muhim qadam tashladi“.

[27] „UZCARD O‘FA va PFL rasmiy hamkoriga aylandi“.

[pfl.uz-28] 28,0 ^28,1 „Litsenziyalash yakunlari: 12 ta klub OFK litsenziyasini, 9 ta klub esa milliy litsenziyani shartli ravishda qo‘lga kiritdi“. Oʻzbekiston Professional futbol ligasi.

[29] PROFESSIONAL FUTBOL LIGASI TAQDIRLASH MAROSIMI - 2022 YouTubeda

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]