Titanik
Titanik (RMS Titanik) — Ullı Britaniya paroxodı «White Star Line» kompaniyası ónimi «Alimpik» tıń egizegine uqsaģan úshinshi kemeniń ekinshisi esaplanadı. Óziniń qurılıs processinde dúnyanıń eń iri kemesi sanalģan bul sayaxatshı keme birinshi 14-aprel 1912-jılı saparı waqtında Atlantika okeanında aysbergģa urılıp 5 saat 10 minutta suw túbine shógip ketken.
 | ||
| Birinshi hám aqırģı sayaxatı bolģan úlken kemeniń ko'rinisi | ||
|---|---|---|
| Mámleket: | Ullı Britaniya | |
| Maqamı: | Jolawshı kemesi | |
| Hádiysesi: | Shógip ketken | |
| Shólkemi: | White Star Line | |
| Tayarlaģan orın: | "Harland and Wolff | |
| Keme qurılıwģa ruqsat etilgen kún: | 17-sentabr 1908 | |
| Qurılıs baslanģan kún: | 31-mart 1909 | |
| Suwģa qoyılģan kún: | 31-may 1911 | |
| Porttan shıģarılģan kún: | 10-aprel 1912 | |
| Jolģa túsilgen kún | 10-aprel 1912 | |
| Shógip ketken kún: | 15-aprel 1912 | |
| Belgileri | ||
| Moʻlsherlengen adam: | 3,300 nafar | |
| Jolawshılar: | 2,224 nafar | |
| Oylap tabıwshısı: | Tomas Endryus | |
| Uzunlıģı: | 269,1 m | |
| Eni: | 28,19 m | |
| Quwatı | 55 min. a.k. | |
| Biyikligi: | 18,4 m | |
| Tezligi: | 24-25 km/s | |
| Ekipaj aģzaları: | 908 | |
Bortda jaylasqan insanlardan 1316 ápiwayı jolawshı, 908i ekipaj aģzaları — jámi bolıp 2224 adam jıynalģan. Olardan 710ı waqıya jayında qutqarılģan, 1514 insan bolsa qaytıs bolģan. Bul keme apatı dúnyanıń shumlı xabarlarına aylanıp úlgergeni sebepli, bul keme haqqında bir neshe hújjetli filmler súwretke alınģan. Titanik — bul dúnyaģa júdá málim hám ataqlı bolģan keme oylap shıģarėıwshısı Tomas Edison eń qáweterli apat júz berse de «Titanik» úsh keshe-kúndiz shókpesten, aydında turıwı múmkinligi haqqında adamlardı isendirgen edi. Biraq ""Titanik""tıń okean boylap birinshi hám aqırģı saparınıń urıs qatnasıwshısı retinde úsh mıńģa jaqın sayaxatshılar qatnasıwında óziniń bul pikiri nadurıs ekenligin tán aldı. Titaniktıń shógiwi — 1912-jılı 15-aprel sánesinde New York tárepke júzip ketip baratırģan kemeniń Arqa Atlantika okeanında aysberg penen dúgisiwi aqıbetinde kelip shıqqan teńiz hádiysesi. Sol dáwirdiń eń úlken okean kemesi bolǵan Titanik 1912-jılı 14-aprel, ekshembi kúni saat 23:40 (keme waqıtı) átirapında aysberg penen dúgisken waqıtta kemeniń bortında shama menen 2224 kisi bolģan. Eki saat qırıq minuttan keyin, 15- aprel, dúyshembi kúni saat 02:29da (keme waqıtı menen: GMT 05:18de) kemeniń shógip ketiwi 1500den artıq adamnıń ólimine sebep boldı jáne bul tariyxtaģı teńizdiń tınıshlıq dáwirinde júz bergen eń úlken teńiz hádiyseleriniń birine aylandı.