Muratbay Nızanov

Tolıq atı	Nızanov Muratbay
Tuwılǵan sánesi	1951-jılı
Tuwılǵan jeri	Kegeyli rayonı
Oqıǵan jeri	Qaraqalpaq mámleketlik universiteti (sırttan)
Baǵdarları	proza, dramaturgiya, poeziya
Janrı	satira

Muratbay Nızanov - belgili satirik, prozaik hám shayır, dramaturg hám kinoscenarist. Berdaq sıylıǵınıń laureatı. «Doslıq» ordeniniń iyesi. Jazıwshılar awqamınıń aǵzası.

Biografiyası

Muratbay Nızanov 1951-jılı Kegeyli rayonında tuwılǵan. Orta mektepti tamamlaǵannan soń Qaraqalpaq mámleketlik universitetin sırttan oqıp pitkeredi. Xızmet jolın ózi tuwılǵan rayondaǵı M.Jumanazarov atındaǵı xojalıqta jumısshı, «Paxtakor» sport jámiyetinde instruktor bolıp islewden baslaǵan. Oniń ómiri hám dóretiwshilik jolı baspasóz hám kitap baspası, televidenie hám kino mádeniyatı menen tıǵız baylanıslı. Bunı biz rayonlıq gazetada, «Jetkinshek», «Sovet Qaraqalpaqstanı» (házirgi «Erkin Qaraqalpaqstan») gazetalarında ádebiy xızmetker, Qaraqalpaqstan televideniesi hám radioesittiriw komitetinde aǵa redaktor, bas redaktor, televidenie boyınsha baslıqtıń orınbasarı, «Aral» jurnalınıń bas redaktorı, «Qaraqalpaqstan» baspasınıń direktorı, «Qaraqalpaqfilm»niń direktorı bolıp islegen jıllarınan jaqsı bilemiz. Házirgi kúnde bolsa «Bilim» baspasınıń direktorı bolıp islep atır. 1991-jıldan Jazıwshılar awqamınıń aǵzası.

Dóretiwshiligi

Muratbay Nızanov dóretiwshilik jolın qosıq jazıwdan baslaǵan. Satira janrına ótiwine áskeriy xızmette júrgen dáwirlerde ataqlı túrk jazıwshısı Aziz Nesinniń «Musht ketti» degen kitabınıń tosattan qolına túsip qalıwı birden-bir sebep bolǵanlıǵın jazıwshı, shayır hám jurnalist Bazarbay Seytaev penen sáwbetlesiwinde atap ótedi.

Kitapları

Jazıwshınıń «Qassaptıń túsi» dep atalǵan tuńǵısh satiralıq gúrrińi Kegeyli rayonlıq gazetasında 1971-jılı basılıp shıǵadı. Onıń búginge shekem 20 dan aslam kitapları baspadan shıqtı. Satira janrın tereńnen meńgerip alǵan jazıwshınıń «Usınday da boladı», «Kúlkim keledi», «Nıshana», «Sizge bolmaydı», «Adam kúldirgeni ushın», «Jat jurttaǵı jeti kún», «Irasın aytsań uradı», «Adam jamanlasań zeyniń ashıladı», «Eki qanxor», «Ǵáziyne», «Jaqında qızıq boladı», «Aqshagúl», «Aqıret uyqısı», «Dushpan», «Ashıq bolmaǵan kim bar» sıyaqlı gúrrińler, povestler, romanları basılıp shıǵadı. Jazıwshınıń qáleminen dóretilgen satiralıq gúrrińlerinde kúndelikli turmısımızda jiyi ushırasatuǵın unamsız hám kúlkili hádiyseler qızıqlı súwretlenedi. Muratbay Nızanov poeziya janrında da qálemin sınap kórip 2012-jılı «Sen hám men» atlı qosıqlar toplamın bastırıp shıǵardı. 1980-jıllardan baslap onıń dóretpeleri tuwısqan tillerde, ayrıqsha, ózbek, qazaq, tatar, noǵay tillerinde basılıp shıqtı. Sonday-aq, onıń gúrriń hám povestleri, jurnallarında turaqlı járiyalanıp kiyatır.

Draması

«Eki dúnyanıń áweresi», «Ólimnen uyat kúshli» komediyaları menen «Ziywar» [1] muzıkalı draması saxnada qoyıldı.

Kinodaǵı iskerligi

Muratbay Nızanov 2003-2013-jıllarda qaraqalpaq kinosına basshılıq etip, 10 jıl ishinde 8 kórkem film, 10 balalar ushın yumorlıq jurnal, 4 animatsiyalıq film hám bir qatar hújjetli filmler jaratılǵan. Ózbekstan televideniesi arqalı berilgen yumorlıq videofilmleri hám teleminiatyuraları, ózbekstan radiosı arqalı esittirilgen satiralıq gúrrińleri, jurnalındaǵı miniatyuraları onı mámleketimiz boylap keń tanıttı. «Ózbekfilm» hám «Qaraqalpaqfilm» kinostudiyaları tárepinen 2002-jılı kinossenarist Muratbay Nizanov avtorlıǵında «Tanka» komediyası súwretke alınǵan. Bul kinofilm ózbek tiline dublyaj islendi. «Tanka» Muratbay Nızanov qálemine tiyisli birden-bir film emes. Ol sońǵı jılları kinoscenarist jazıwshı sıpatında «Tank», «Urı», «Kurort», «Qaysar», «Mehrigiya-márgiya», «Qorǵan», «Ziywar», «Ájiniyaz»[2] sıyaqlı kinofilmleri menen keń jámiyetshilikke tanıldı. Bul filmler tamashagóylerdiń jaqsı kórip tamashalaytuǵın filmine aylanǵan.

Jetiskenlikleri

Muratbay Nızanov usınday pidayı xızmetleri ushın 1999-jilı «Doslıq» ordeni menen sıylıqlansa, 2012-jılı «Qaraqalpaqstan xalıq jazıwshısı» húrmetli ataǵına miyasar boldı. Sonday-aq «Ózbekstan Respublikasına xızmet kórsetken mádeniyat xızmetkeri» [3] húrmetli ataǵına ılayıq dep tabıldı.

Kitapları

Ádebiyatlar

Nızanov Muratbay. Qaraqalpaqlar. Nókis. Bilim. 2021.

Dárekler

Bul maqala shala. Siz onı bayıtıp, joybarǵa járdem beriwińiz múmkin.
Bul shala maqala haqqında ulıwma úlgi bolıp, ilajı bolsa ol jáne de anıqlaw úlgige almastırılıwı kerek.