Mixail Lermontov
Mixail Yuryevich Lermontov (russha Михаи́л Ю́рьевич Ле́рмонтов) [1814.3(15).10, Moskva — 1841.15(27).7, Pyatigorsk] — orıs shayırı.
| Tuwılǵan sáne | 3 (15) oktyabr 1814 |
|---|---|
| Qaytıs bolǵan sáne | 15 (27) iyul 1841 (26 jasta) |
| Mixail Lermontov | |
| Михаил Юрьевич Лермонтов | |
 | |
 | |
| Jınısı | erkek |
|---|---|
| Puqaralıǵı | Rossiya Imperiyası |
| Allegiance | Rossiya Imperiyası |
| Ana tilinde atalıwı | Михаил Юрьевич Лермонтов |
| Jeke atı | Михаил |
| Familyası | Lermontov |
| Patronym or matronym | Yuryevich |
| Pseudonym | —въ, Ламвер, Гр. Диарбекир, Lerma |
| Tuwılǵan sánesi | 3 Oktyabr, 1814 |
| Tuwılǵan jeri | Moskva |
| Qaytıs bolǵan sánesi | 15 Iyul, 1841 |
| Qaytıs bolǵan jeri | Pyatigorsk |
| Óliminiń sebebi | homicide, duel |
| Óliminiń baslı sebebi | gunshot wound |
| Óltirgen shaxs | Nikolai Martynov |
| Jerlengen jeri | Tarkhany, Pyatigorsk |
 | |
| Ákesi | Yury Lermontov |
| Anası | Mariya Arsenyeva |
| Ómirlik joldası | mánis joq |
| Family | Lermontov, Learmonth |
| Ana tili | rus tili |
| Sóylew yamasa jazba til(ler)i | rus tili, inglis tili, nemis tili, francuz tili |
| Jazıw tili | rus tili |
| Kásibi | shayır, awdarmashı, dilmash, súwretkesh, novelist, dramaturg, oficer, jazıwshı, prose writer, bretteur |
| Jumıs tarawı | literary activity, poeziya |
| Oqıw ornı | Nikolaevskaya Cavalry School, Moscow university boarding school |
| Work location | Moskva |
| Iskerlik dáwiriniń bası | 1828 |
| Din yaki dúnyaqarası | Eastern Orthodoxy |
| Military or police rank | cornet |
| Military branch | His Majesty's Hussar Life Guards Regiment |
| Xoshametke ılayıq jumısı | A Hero of Our Time |
| Movement | Romanticism |
| Janr | verse, narrative poetry |
| Derekte súwretlengen | Concise Literary Encyclopedia, Small Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary, Russian Biographical Dictionary, Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary, Jewish Encyclopedia of Brockhaus and Efron, Literary Encyclopedia 1929—1939, Great Soviet Encyclopedia (1969–1978), Sytin Military Encyclopedia, Encyclopædia Britannica 11th edition, Obálky knih, Library of the World's Best Literature, New Encyclopedic Dictionary, Great Soviet Encyclopedia (1926–1947), Bodláčí z Parnassu, Russian Writers: XIX c. Tome 1, Faces of Moscow |
| Wikimedia joybarınıń dıqqat orayında | Wikipedia:Vital articles/Level/4 |
| Copyright status as a creator | copyrights on works have expired |
| Commons galereyası | Mikhail Lermontov |
| Commons Creator beti | Mikhail Lermontov |
| Commons kategoriyası | Mikhail Lermontov |
| Temanıń tiykarǵı kategoriyası | Category:Mikhail Lermontov |
| Mikhail Lermontov | |
Biografiyası
redaktorlawBalalıq shaqları Penza guberniyasındaǵı Tarxan (házirgi Lermontov) awılında ótken. 1827-jılda kempir apası Ye. A. Arsenyeva menen birge Moskvaǵa kóship barǵan hám 1828-jılda Moskva universiteti qasındaǵı pansionnıń 4-kursına oqıwǵa kirgen. Dáslepki qosıqları, "Cherkeslar" (1828) hám "Kavkaz tutqını" (1829 ) dástanları usı jerde jazılǵan. Lermontov pansiondaǵı 2 jıllıq oqıwınan keyin 1830-jılda universitettiń ruwxıy-siyasiy bólimine oqıwǵa kiredi. Lermontov studentlik jıllarında birneshe lirik qosıqlar, dástan hám dramalar jazǵan ("Adamlar hám sezimler", 1830 hám basqalar). 1832-jılda universitetti tárk etedi hám Peterburgga barıp, gvardiya podpraporshchikleri hám kavaleriya yunkerleri mektebine oqıwǵa kiredi. Usı mektepti tamamlaǵannan soń, Lermontov Sarskoye Seloda jaylasqan gusarlar polkine jiberiledi (1834). Náwqıran gusar kóp waqtın aqsúyeklerdiń kewilashar otırıspalarında ótkerip, solardan alǵan tásirleri tiykarında " Maskarad" draması, " Hajı Abrek" romantik dástanı (1835) hám basqa dóretpelerin jazadı. Lermontov 1837-jılda A.S.Pushkinning ólimine baǵıshlap "Shayırdıń ólimine" qosıǵın jazadı. Lermontov bul qosıqta shayırdıń óliminde ayıplı sanalǵan húkimran kúshlerdi keskin qaralaǵanı ushın Kavkazga súrgin etilgen. Lermontovtıń Kavkazda bolıwı onıń shayır hám súwretshi retindegi dóretiwshiligine nátiyjeli tásir kórsetti. Kavkaz tábiyatı hám aymaqtaǵı elatlar folklorına mehir qoyǵan shayır bul jerda "Ashıq Ǵárip" (1837) shıǵıs ertegi, "Dáwirimiz qaharmanı" (1840) romanı hám kóplegen súwretshilik dóretpelerin jarattı. Ye.A.Arsenyeva hám shayır V.A.Jukovskiyning háreketleri menen keshirim alǵan Lermontov 1838-jıl yanvarda Peterburgqa hám aprel ayında bolsa Sarskoye Seloda jaylasqan gusar polkine qaytıp keledi. "Oy", "Shayır", "Ózińe isenbe...", " Payǵambar", " Álwidaǵ, Rusiya, ey napák mákan" sıyaqlı qosıqları, "Mcırı", "Demon" ("Shaytan") sıyaqlı dástanları, "Bela" qıssası (hámmesi 1839) Lermontov dóretiwshiliginiń shıńına jetken basqıshına kóterilgenin kórsetedi. Sol gezlerde Fransiya elshisiniń balası E.Barant penen bolıp ótken duel Lermontovtıń ekinshi márte Kavkazǵa súrgin etiliwine sebep boladı. Ol Kavkazdaǵı piyadalar polki quramında bir neshe áskeriy atlanıslarǵa qatnasadı. Onıń sol waqıtta (1840, oktyabr) "Otechestvennıe zapiski" jurnalında járiyalanǵan qosıq hám dástanları Peterburgda úlken jańǵırıq beredi. Bunnan paydalanǵan Ye.A.Arsenyeva aqlıǵınıń Peterburgqa demalısqa keliwine erisedi (1841, fevral ). Biraq rásmiy sheńberlerdegi ózine bolǵan suwıq múnásibetti kórgen Lermontov 1841-jıl 13-mayda Pyatigorskqa qaytıp keledi. Sol waqıtta bul jerlerde dem alıspada júrgen bir topar jaslar Lermontov penen oficer N.S.Martınov ortasında jánjel kelip shıǵıwına erisedi. 13-iyul kúni shayır duelde qaytıs boladı. Lermontov shayır hám súwretshi retinde orıs mádeniyatı tariyxında eń húrmetli orınlardan birin iyeleydi. Ol óziniń eń jaqsı dóretpelerinde erksúyerlik hám patriotlıq ideyaların kótermelep, kolonizatorlıq siyasatı ullı orıs shovinizminiń kúsheyiwine sebep bolıwı haqqında orıs jámiyetin eskertti, joqarı puqaralıq idealların tastıyıqladı.