Kenjebay Ubaydullaev
Kenjebay Ubaydullaev (1907-1970) - 1907-jılı 16-aprelde Moynaq rayonınıń Sorkól awılında diyqan shańaraqta dúnyaǵa keledi. 1924-25-jılları dáslep Xiywa qalasında, sońınan 1927-29-jılları Tórtkúldegi pedtexnikumda oqıdı hám balalar úyine muǵallim hám tárbiyashı, 1929-30-jılları Qońırat rayonında dáslep muǵallim, sońınan rayonlıq xalıq bilimlendiriw bóliminiń baslıǵı bolıp isledi. 1930-41-jılları Tórtkúldegi pedtexnikumda qaraqalpaq tili hám ádebiyatı boyınsha sabaq berdi hám Qaraqalpaqstan kompleksli ilim izertlew institutında úlken ilimiy xızmetker bolıp isledi. 1941-43-jılları Qaraqalpaqstan xalıq bilimlendiriw komissarı, 1943-44-jılları Qońırat rayonınıń Kirov atındaǵı mektebinde muǵallim, 1944–47-jılları Respublikalıq muǵallimlerdiń bilimin jetilistiriw institutınıń direktorı, 1947–49-jılları Qaraqalpaqstan xalıq bilimlendiriw ministriniń orınbasarı, 1950–53-jılları QMPI qaraqalpaq tili hám ádebiyatı kafedrasınıń baslıǵı hám 1951-53-jılları usı instituttıń direktorı bolıp isledi. 1949-53-jılları Moskvada Til bilimi institutınıń aspiranturasında oqıdı. 1955–59-jılları Nókiste ÓzIA Qaraqalpaqstan ekonomika hám mádeniyat institutında úlken ilimiy xızmetker, sońınan sektor baslıǵı bolıp isledi. 1959–66-jılları ÓzIA QF N.Dáwqaraev atındaǵı TTÁI házirgi qaraqalpaq tili sektorın basqardı. Al 1966-jılı óiriniń aqırına deyin NMPI qaraqalpaq tili kafedrasında docent bolıp isledi. 1970-jılı 31-avgustta Nókiste qaytıs boldı. 1955-jılı Moskvada «Házirgi qaraqalpaq tilindegi anıqlıq meyildiń ótken máháli kategoriyası» degen temada kand. diss. jaqladı. Ilimpaz 1930-jıllardan baslap qaraqalpaq jazıwın dúziwde, onıń álipbe hám orfografiyasın jetilistirip barıwda harımay-talmay xızmet etti. Qaraqalpaq tiliniń fonetikalıq sistemasın arnawlı miynetinde keńnen sóz etti. Qaraqalpaq tili leksikologiyası, ásirese leksikografiyası tarawında da kóp miynet etti. Ol «Miynette ayrıqshalıǵı ushın» medalı (1949), «Ózbekstan SSR ına xızmet kórsetken muǵallim» (1946) hám «Qaraqalpaqstan ASSR ına miyneti sińgen ilim hám texnika ǵayratkeri» (1964) húrmetli ataqları berildi.
| [[Fayl:|280px|súwret]] | |
| Tuwılǵan sánesi | 16-aprel 1907 |
|---|---|
| Qaytıs bolǵan sánesi | 31-avgust 1970 (63 jasta) |
Miynetleri redaktorlaw
- Kategoriya proshedshego vremeni glagolov v izyavitelnom naklonenii v sovremennom karakalpakskom yazike. (M., 1955);
- Qaraqalpaq tili jazıwınıń rawajlanıwı. (N., 1957); Házirgi zaman qaraqalpaq tili. Fonetika. (N., 1965);
- Qaraqalpaq tili boyınsha tańlamalı miynetleri. (N., 1976);
- Kategoriya proshedshego vremeni glagolov izyavitelnom naklonenii v sovremennom karakalpakskom yazike. (N., 1978).