Karta

Jerdiń hám basqa planetalar betiniń kishireytilip hám ulıwmalastırılıp, shártli belgiler menen tegis betke túsirilgen kórinisi. Kartalarda tábiyiy hám ekonomikalıq-sociallıq waqıya hám qubılıslar súwretlenedi. Karta – termini grekshe ―kartes‖ sózinen alınǵan bolıp, xat jazıw ushın isletiletuǵın papirus qaǵazınıń bir beti degen mánisti ańlatadı. Geografiyalıq kartalar arnawlı matematikalıq jol menen esaplawlar tiykarında jer ellipsoidınıń tegislikte súwretlew nátiyjesinde júzege keltiriledi. Geografiyalıq kartalarda waqıya hám hádiyseler arnawlı obrazlı belgiler járdeminde suwretlenedi, olardıń muǵdarı, sapası, jaylasqan ornı hám basqa bir qansha maǵlıwmatlardı alıw múmkinshiligi júzege keledi. Bunnan tısqarı geografiyalıq kartalardıń maqseti, masshtabı hám isletiliwine baylanıslı halda suwretlenetuǵın detallar sortlanadı, ulıwmalastırıladı, yaǵnıy generalizatsiya etilgen halda kartalarda óz kórinisin tabadı. Kartografikalıq suwretler geografiyalıq kartalardıń tiykarǵı bólegi bolıp, suwretlenip atırǵan aymaqtıń tábiyiy jáne social-ekonomikalıq tárepleri, waqıya qubılıslardıń geografiyalıq tárepten jaylasıw qásiyetleri hám olardıń óz-ara baylanıslı halda rawajlanıwın suwretleydi. Sonıda óz aldına aytıp ótiw kerek, kartalar xalıq xojalıǵın joybarlawda, geologiyalıq qıdırıw jumısların ámelge asırıwda, túrli qurılıs jumıslarında, mámleketimizdiń óndiriwshi kúshlerin tuwrı bólistiriwde, aymaqlardı kompleks úyreniwde, áskeriy tarawdı rawajlandırıwda hám geografiya pánin tereń úyreniwde tiykarǵı derek bolıp xızmet etedi.