I. V. Savickiy atındaǵı Qaraqalpaqstan mámleketlik kórkem-óner muzeyi
I. V. Savickiy atındaǵı Qaraqalpaqstan mámleketlik kórkem-óner muzeyi — respublikadaǵı iri muzeylerden; Nókis qalasında 1966-jılda qurılǵan, 1984-jıldan N.V.Savickiy atı menen ataladı. Muzeyge I.Savickiydiń kómek-háreketi hám ol toplaǵan qaraqalpaq xalıq ámeliy kórkem óner kompoziciyaları negizinde tiykar salınǵan. Muzeydiń uluwma maydanı 6,9 mıń kv.m. Muzey xalıq ámeliy kórkem-óneri, áyyemgi hám orta ásirler Xorezm kórkem-óneri, 1920—30-jıllar ózbek hám rus súwretlew óneri, qaraqalpaq zamanagóy reń súwreti hám skluptorlıǵı, ilmiy-ámeliy bólimler, kitapxana (10 mıń dana kompoziciya), fond hámde ońlaw ustaxanasına iye. Fondında 85 mıńnan artıq eksponat bar (2004). Muzey fondında 1920—30-jıllarda avangard xudojnikler jaratqan kompoziciyalar toplanǵan. Qaraqalpaq xalıq ustaları tárepinen jaratılǵan zergerlik, aǵash oyıwshılıǵı, kashtadozlıq, toqımashılıq (ásirese, qara úy bólimleri) hám basqa da kompoziciyalar ámeliy kórkem-óner bóliminde toplanǵan. Áyyemgi Xorezm kórkem-óneri bólimi muzeydiń arxeologiyalıq bólimleri tárepinen tabılǵan tabılmalar esabına jánende bayımaqta. Súwretlew óneri bólimi toplamı, ásirese, kóp qırlı. Toplamdı qaraqalpaq súwretshileri (I.Savickiy, Q. Sayıpov, J.Quttımuradov, D.Tóreniyazov hám b.). Orta Aziya rassomlıǵınıń kekse áwladı A.Volkov, M.Qurzin, A.Nikolayev (Us to Mómin), N.Karaxan, Ó.Tansıqbayev hám basqalardıń úlken áhmiyetke iye kompozitsiyaları quraydı. Sonday-aq, 1920—30-jıllarda aktiv dóretiwshilik etken orıs xudojnikleri A.Shevchenko, R.Falk, V.Muxina, I.Grabar shıǵarmalar úyrenilmegen.
R.Mazel, K.Redko, A.Safronov hám basqalardıń kompoziciyaları da qoyılǵan. Muzey eksponatları monografiya (etyud) tártibinde toplanǵanı menen bahalı. Jáne muzeydiń ózine tán qásiyeti eksponatlardıń tıǵız ornalasıwı, ekspoziciyalarda toplamdı tolaqonli kórsetiliniwine eriskenindedir. Muzey kórkem-óner shıǵarmaların toplaw, úgit-násiyat etiw, kataloglardı basıp shıǵarıw, kórgizbeler ótkeriw menen shuıllanadı. Muzey qasında gilemshilik ustaxanası islep turıptı; «Nókis muzeyiniń dosları» klubı jumıs alıp baradı, kórgizbeler shólkemlestiredi. Muzey xalıqaralıq muzeyler shólkemi (IKOM) aǵzası.
Muzey 1968—69-jıllarda Moskvadaǵı Shıǵıs muzeyinde Qaraqalpaq toplamın birinshi ret usınadı. 1970-jıldan respublika hám sırt mámleketler AQSh, Frantsiya, Germaniya, Italiya, Yaponiya, Rossiya hám basqa mámleketlerdegi kórgizbelerde qatnasadı.
Ádebiyat
redaktorlaw- Gosudarstvennsh muzey iskusstv Kara-kalpakskoy ASSR, M., 1976; Avangard, osta-novlennsh na begu, L., 1989; Avangard XX veka. Iz sobraniya Gosudarstvennogo muzeya iskusstv Respubliki Karakalpakstana, T., 2003. Marinika Babanazarova.