Esemurat Berdimuratov
Esemurat Berdimuratov (1931-2005) – Shımbay rayonınıń Baxıtlı awılında tuwıldı. 1948-jılı Shımbay peduchilishesin pitkerip, 1948-1952-jılları usı rayonnıń Lomonosov atındaǵı mektebinde muǵallim bolıp isledi. 1952-1956-jılları QMPIdiń rus tili hám ádebiyatı fakultetinde oqıdı. 1956-1957-jılları usı instituttıń sırttan oqıw bóliminde metodist, konsultaciya punktiniń metodisti, 1957-1967-jılları qaraqalpaq tili hám ádebiyatı kafedrasında úlken oqıtıwshı bolıp isledi. 1967-1968-jılları Ózbekstan pedagogikalıq ilimleriniń ilim izertlew institutı Qaraqalpaqstan filialında qaraqalpaq tili hám ádebiyatın oqıtıw metodikası sektorın basqardı, 1968-1976-jılları usı instituttıń direktorınıń orınbasarı bolıp isledi. 1976-jıldıń sentyabrinen baslap NMUda dáslep rus tili hám ádebiyatı fakultetiniń, sońınan filologiya fakultetiniń dekanı boldı. 1986-1994-jılları qaraqalpaq tili kafedrasın basqardı.
| Esemurat Berdimuratov | |
|---|---|
 | |
| Tuwılǵan sánesi | 1931-jılı |
| Tuwılǵan jeri | Baxıtlı awılı, Shımbay rayonı |
| Qaytıs bolǵan sánesi | 2005-jılı |
| Jumıs orınları | Shımbay rayonı Lomonosov atındaǵı mektebi (1948-1952) QMPI (1957-1967) Ózbekstan pedagogikalıq ilimleriniń ilim izertlew institutı Qaraqalpaqstan filialı (1967-1968, 1968-1976) NMU (1976, 1986-1994) |
| Bilim alǵan jeri | Shımbay peduchilishesi (1948) QMPI (1952-1956) |
| Ilimiy dárejesi | Filologiya ilimleriniń doktorı (1974) |
| Ilimiy ataǵı | Professor (1978) |
| Belgili tezis(ler)i | «Házirgi qaraqalpaq tili leksikologiyasınıń ocherkleri» (1964) «Ádebiy tildiń funkcionallıq stilleriniń rawajlanıwı menen qaraqalpaq leksikasınıń rawajlanıwı» (1974) |
| Belgili isleri | «Russha-qaraqalpaqsha sózlik» |
| Sıylıqları | Ózbekstan Xalıq bilimlendiriwiniń aǵlası (1972) «Qaraqalpaqstanǵa miyneti sińgen ilim ǵayratkeri» (1980) |
Ilimpaz 2005-jılı qaytıs boldı. Denesi Nókis qalasındaǵı «Sálmen ata» qoyımshılıǵına qoyıldı.
Ilim jolı
redaktorlaw1964-jılı Tashkentte «Házirgi qaraqalpaq tili leksikologiyasınıń ocherkleri» degen temada kandidatlıq, 1974-jılı Bakude «Ádebiy tildiń funkcionallıq stilleriniń rawajlanıwı menen qaraqalpaq leksikasınıń rawajlanıwı» degen temada doktorlıq dissertaciyasın jaqladı. 1978-jıldan beri professor.
Professor Esemurat Berdimuratov til tuwralı bılay deydi:
| “ | Ana tilin súyiw, úyreniw — hárbir adamnıń iygilikli isi. Ana tilinde sóz baylıqqa iye bolıw, sóylew, onı tolıq ózlestirgeni, bilgeni degendi ańlatpaydı, adam jazba túrde de sawatlı bolıwı, ádebiy til talaplarına sáykes jaza biliwi shárt. | ” |
E.Berdimuratov – qaraqalpaq tili leksikologiyası boyınsha JOO studentlerine arnalǵan birinshi sabaqlıqtıń avtorı hám «Russha-qaraqalpaqsha sózlik»ti dúziwshilerdiń biri. 1972-jıldan Ózbekstan Xalıq bilimlendiriwiniń aǵlası, 1980-jılı bolsa oǵan «Qaraqalpaqstanǵa miyneti sińgen ilim ǵayratkeri» húrmetli ataǵı berildi.
Miynetleri
redaktorlaw- Очерки лексикологии современного каракалпакского литературного языка (T., 1964);
- Házirgi zaman qaraqalpaq tili. Leksika. (N., 1964);
- Házirgi zaman qaraqalpaq tiliniń leksikologiyası. (N., 1968);
- Развитие каракалпакской лексики в связи с развитием функциональных стилей языка (T.,1973);
- Házirgi qaraqalpaq tili. Fonetika, leksikologiya. (N., 1979. A.Dáwletov penen birlikte);
- Каракалпакский язык (фонетика, морфология, синтаксис). (N., 1983. A.Umarov hám P.Bekimbetov penen birlikte);
- Orta mekteplerde qaraqalpaq tilin oqıtıw metodikası. (N., 1988. Q. Pirniyazov penen birge);
- Til bilimine kirispe. (N., 1988. A.Dáwletov penen birlikte);
- Qaraqalpaq terminologiyası. ((N., 1989.);
- Házirgi qaraqalpaq tili. Leksikologiya. (N., 1994);
- Qaraqalpaq tili terminleri. (N., 1999);
- QARAQALPAQ TILI. 5-klass ushın sabaqlıq (2015).
Ádebiyatlar
redaktorlaw- Бекбергенов А., Пахратдинов Қ. Қарақалпақ тилин изертлеўшилер. Биобиблиографиялық очерклер. —Нөкис, «Қарақалпақстан», 2000. 52 бет, ISBN 5-8272-0196-0