Yangibay Dosumov
Jańabay Muhammedovich Dosimov (15-iyul 1905-jıl Tórtkól – 14-avgust 1973-jıl Nókis) – pedagog, tariyxshı alım, Ózbekstan Pánler akademiyasınıń jurnalist aǵzası (1956), Qaraqalpaqstanda xizmet kórsetken pán hám texnika ǵayratkeri (1965). Qaraqalpaqstan MSSR xalıq komissarı (1940—1941) hám bilimlendiriw wáziri (1945—1949), Ózbekstan SSR Pánler akademiyası wáziri hám mádeniyat institutı direktorınıń orınbasarı, tariyx sektorı basqarıwshısı . Ózbekstan SSR Pánler akademiyası Qaraqalpaqstan kompleks ilmiy-izertlew institutı, atındaǵı Tariyx, til hám ádebiyat institutı direktorı. N Davkaraeva CC PÁN ÓzSSR (1959—1963)[1][2].
Y. M. Dosimov Qaraqalpaqstandaǵı dáslepki tariyx pánleri kandidatı hám birinshi doktorlarınan biri, iri monografik izertlewler - „Qaraqalpaqstan Avtonom Sovet Sotsialistlik Respublikası tariyxınıń ocherkleri (1917—1927) “, „Ullı oktyabr jeńisi. Qaraqalpaqstanda sotsialistlik revolyuciya“ hám basqalar.
Ómirbayanı redaktorlaw
Y. M. Dosimov 1905-jıl 15-iyulda Tórtkólde tuwılǵan. Ata-anasınan erte jetim qalıp, jergilikli baylarǵa fermer bolıwǵa májbúr boldı. Keyin Tórtkól mehribanlıq úyi tárbiyasına alınıp, ol jerden qısqa múddetli kurslarǵa jiberiledi hám tez arada SAKU studenti boladı. 1930 -jıldan Y. M. Dosimov ilimiy-pedagogikalıq iskerlik penen shuǵıllanadı.
Y. M. Dosimov - Ullı watan urısı qatnasıwshısı ; ol Batıs front ushın urıs qılıp atırǵan artilleriya polki batalyonı komissari edi. M. Dosimov 1956 -jılda ÓzSSR Pánler akademiyasınıń xabarshı aǵzası etip saylanadı hám oǵan „Qaraqalpaqstan Avtonom Sovet Sotsialistlik Respublikasında xızmet kórsetken pán hám texnika ǵayratkeri“ eń húrmetli ataǵı berilgen.
Ulıwma xizmetleri ushın Y. M. Dosimov "Dańq-ataq belgisi" ordeni, "Germaniya ústinen erisilgen jeńisi ushın", "1941—1945-jillardaǵı Ullı Watan urısında mártlik miyneti ushın" medalları menen sıylıqlanǵan", „Miynette mártligi ushın“, „Vladimir Ilich Lenin tuwılınıń 100 jıllıǵı múnásibeti menen“ yubiley medalı iyesi.
Qaraqalpaqstanda birinshi tariyx pánleri kandidatı (1939 ) hám doktorı (1961), professor (1965), Nókis oqıtıwshılar institutı direktor orınbasarı, keyin direktor (1935—1940 ), Qaraqalpaqstan Bilimlendiriw xalıq komissarı hám Pedagogika institutı tariyx kafedrası basqarıwshısı (1940—1941). Ekinshi jáhán urısı qatnasıwshısı (1941—1945). Qaraqalpaqstan Bilimlendiriw ministri (1945—1949 ). Qaraqalpaqstan Ekonomika hám mádeniy institutı bólim basqarıwshısı (1949—59 ). Ózbekstan Pánler akademiyası Qaraqalpaqstan filialı Tariyx, til hám ádebiyat institutı direktorı (1959—1964), sektor basqarıwshısı (1964—1973). Ilimiy jumısları Qaraqalpaqstannıń jańa dáwir tariyxına, atap aytqanda, XX ásir 1-sheregindegi bilimlendiriwi hám de social siyasiy tariyxına arnalǵan.
Dúnyadan ótiwi redaktorlaw
Y. M. Dosimov awır kesellikten soń 1973-jıl 14-avgustta Nókis qalasında qaytıs bolǵan.
Ádebiyat redaktorlaw
- OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil