Túrkiya bilimlendiriw sisteması
Turkiyada bilimlendiriw Atatúrk reformalarına muwapıq shólkemlestirilgen milliy sistema menen basqarıladı. Bul millettiń sociallıq hám ekonomikalıq institutları ushın sheber professional klastı islep shıǵarıwǵa mólsherlengen mámleket tárepinen qadaǵalanatuǵın sistema bolıp esaplanadı[2].
Májburiy bilimlendiriw 12 jıl dawam etedi. Baslawısh hám orta bilim beriw mámleket tárepinen finanslastırıladı hám mámleket mekteplerinde 6 jastan 19 jasqa deyingiler ushın biypul esaplanadı. Orta yamasa orta mektepte tálim májburiy emes, lekin keyinirek universitetlerge ótiw ushın talap etiledi. Turkiyada 2022-jılǵa kelip 200 den artıq universitet bar bolıp[3] ÖSYS, sonnan keyin orta mektep pitkeriwshileri óz nátiyjelerine kóre universitetke qabıl etiledi.
Turkiyada 2019-jıl jaǵdayına qaraǵanda, barlıq múnásip balalar arasında baslawısh mektepke qabıl etilgenlerdiń 97 procenti bar. Suriyalıq qashqınshılar daǵdarısı menen bul nomer sezilerli dárejede kemeydi. Krizis dáwirinde kóplegen Suriyalıq balalar mektepten ketedi[4].
2002-jılda Turkiyada tálimge sarıplanǵan ulıwma qárejetler Milliy bilimlendiriw Ministirligi arqalı ajıratılǵan mámleket byudjeti hám de menshikli hám xalıqaralıq fondlardı esapqa alǵan halda 13,4 milliard dollardı quradı[5].Turkiyada tálim mákemelerine qarjı etilgen milliy baylıq úlesi OECD mámleketlerindegi ortashadan joqarı[6].Turkiyanıń ilimiy hám texnologiyalıq izertlew keńesi Turkiyadaǵı tiykarǵı milliy Ar-ge organı dep esaplanadı.
Mektep awqatları
redaktorlaw2010-jıl aqırında bir topar oqıwshılar úyden mektepke azıq-awqat alıp kelgen hám bahalardıń kóteriliwi sebepli mektep asxanasına boykot járiyalaw maqsetinde bir-birleri menen awqatların bólisken, nátiyjede 3 dana student policiya qadaǵalawınıń astına alınǵan.2012-jıl basında taǵı bir mektep asxanasına da tap sonday boykot daǵaza etilgen, nátiyjede bir oqıwshı „Mektep administraciyasınan ruxsat almastan baspa sózge maǵlıwmat bergeni hám betalar tarqatqanı“ ushın mektepten quwılǵan.2018-jılda mektep asxanaları shokolat penen oralǵan gofret,keks hám plastik oyınshıqlar sıyaqlı qadaǵan etilgen ónimlerdi satıp atırǵanı ushın sın pikir etildi, sebebi olar balalar ushın zıyanlı esaplanadı[7].
Derekler
redaktorlaw- ↑ Grove, Jack (2 May 2013). "Global Gender Index, 2013". Times Higher Education. https://www.timeshighereducation.com/features/global-gender-index-2013/2003517.article.
- ↑ Özelli (January 1974). The Evolution of the Formal Educational System and Its Relation to Economic Growth Policies in the First Turkish Republic. https://archive.org/details/sim_international-journal-of-middle-east-studies_1974-01_5_1/page/77.
- ↑ „Destination Guides Study in Turkey“ (en). www.topuniversities.com/. Qaraldı: 15-mart 2022-jıl.
- ↑ „Turkey: Primary school enrollment“ (en). www.theglobaleconomy.com. Qaraldı: 15-mart 2022-jıl.
- ↑ 2002 Report by Turkish Statistical Institute, Prime Ministry of the Republic of Turkey.
- ↑ „Education at a Glance 2021“ (en). www.oecd-ilibrary.org. OECD Indicators. Qaraldı: 15-mart 2022-jıl.
- ↑ „Okul kantini değil sanki süpermarket“ (tr). www.sozcu.com.tr. Qaraldı: 15-iyul 2021-jıl.