Telexabar

Xabar - telejurnalistikanıń keń tarqalǵan, waqıyalıqtıń eń zárúrli hádiyse jáne faktler haqqında qısqa hám anıq maǵlıwmat beretuǵın janrlardıń biri. Ol tiykarınan "Ne?" "Qayaqta?" "Qashan?" degen sorawlarǵa juwap beredi. Ayırım jaǵdaylarda waqıyanıń sebepleri, sharayatları hám nátiyjeleri haqqında da aytıp ótiledi.

Xabarda eń zárúrligi, obektivlik (haqıyqatlılıq) hám faktlerdiń anıq bolıwı kerek. Xabardıń faktologikalıq tiykarın quraǵan isimler, geografiyalıq atamalar, súwretlep ábden tekserilgen, qayta-qayta anıqlanǵan bolıwı kerek.

Xabar ústinde islep atırǵan jurnalist telefon arqalı alınǵan maǵlıwmatlardan paydalanbay, bálki óz kózi menen kórgen waqıya hám hádiyseler haqqında jazıwı lazım. Eger ol basqa bir tiykardan paydalansa, (gúwanıń gúrrińi, baspasóz materialı, arnawlı xızmetkerdiń pikiri), álbette bul derekti aytıp ótiw dárkar.

Sonı da umıtpaw kerek, waqıyanıń barısın ashıp beretuǵın hám de zárúr, jámáát itibarına ılayıq bolǵan xabar ǵana xabar dep esaplanadı.

Xabar ústinde islep atırǵan jurnalist eń dáslep qısqa waqıt ishinde (xabar, ádette 1-1,5 minut boladı) maksimal kólemdegi málimlemeni jetkeriw hám onı televidenie kóriwshiler tárepinen qabıl etiwdi támiyinlewi zárúr.

Xabardıń kompozitsiyasın dúzgen elementlerden kirisiw, tiykarǵı hám juwmaqlaw bólimleri arasında kirisiw bólimi ayrıqsha itibarǵa ılayıq. Sol xabardıń isleniwi televizor kóriwshilerdiń bul xabardı kóriw yaki kórmewshiligin belgileydi.

Xabardıń kirisiw bólimi hár qıylı boladı. Eń kóp ushırasatuǵın kirisiw bóliminde qanday da bir waqıya haqqında maǵlıwmat beriledi, sońınan áhmiyetli faktlerden áhmiyetli dárejesi kemirek bolǵan faktlerge qaraǵanda bul maǵlıwmat tiykarǵı bólimde logikalıq rawajlanıp baradı. Bul óz náwbetinde xabardıń haqıyqatlıǵın arttıradı.

Ayırım jaǵdaylarda belgili bir tanımalı shaxstıń pikirine tiykarlang'an kirisiw bólimi de ushırasıp turadı. Xabardıń qanday da bir dúziw formasın tańlawǵa tek ǵana janr hám efir kanalınıń ózine tán talapları bálki konkret materialdıń mazmunı, avtordıń dóretiwshilik stili de tásir ete aladı.

Búgingi kúnde telexabardıń aldına qoyılatuǵın tiykarǵı talaplardıń biri onıń maksimal tezligin asırıw bolıp tabıladı.