Teleintervyu

Teleintervyu - informatsiyalıq janr bolıp, onda telejurnalistikanıń ózine tánligi birden kórinedi. Teleintervyudıń dúzilisi eki bólimnen turadı: jurnalisttıń komponent shaxsqa berip atırǵan sorawları hám bul sorawlarǵa alınǵan juwapları, intervyu alıp atırǵan jurnalisttıń tiykarǵı maqseti – intervyu berip atırǵan shaxstan ilajı barınsha kóbirek maǵlıwmat alıw hám teletamashagoylerge túsinikli etip jetkerip beriw.

Teleintervyudıń gazetadaǵı intervyudan ayırmashılıǵı gazetada jurnalist intervyudı ózi bayan etedi, yaǵnıy sorawlardı hám alǵan juwaplardı qálegen tártip jáne baǵdarda bere aladı. Televideniede bolsa intervyu alıp atırǵan waqıtta teletamashagoy tárepinen qabıl etiledi, gazetadaǵı jurnalist intervyu alınǵannan keyin ǵana ol ústinde jumıs alıp baradı. Telejurnalist bolsa, kerisinshe, intervyu alıw ushın aldın tayarlanadı. Intervyu bergen shaxstıń juwapların, oy-pikirlerin gazetashı-jurnalist tuwrılap, dúzetip beriwi múmkin, televideniede bolsa bul juwaplardı dúzetip, durıslap bolmaydı. Olar qalayınsha taspaǵa jazılǵan bolsa, yamasa tuwrıdan-tuwrı efirden berilgen bolsa, televizor kóriwshiler tárepinen solayınsha qabıl etiledi.

Intervyu da ǵárezsiz kórsetiw sıpatında da basqa kórsetiwler quramında beriliwi múmkin. Ǵárezsiz kórsetiw sıpatında teleintervyu kompozitsion hám mazmunlıq jaqtan tamamlanıwı menen ajıralıp turadı. Basqa janrlarda paydalanatuǵın intervyu bolsa eki funktsiyanı orınlawı múmkin:

1. Sıpat funktsiyası intervyu kóriwshini intervyu berip atırǵan adamnıń pikiri, kóz-qarasları menen tanıstıradı, ishki dúnyasın ashıp beredi.
2. Muǵdar funktsiyası - intervyu barısında sóz etilip atırǵan waqıya haqqındaǵı ayırım konkret dáliller, málimlemelerge anıqlıq kirgiziledi.

Teleintervyuda jurnalist sorawlardıń avtorı, atqarıwshı, shólkemlestiriwshi hám málim dárejede kórsetiwdiń rejisserı rolin atqaradı. Sonıń ushın komponent shaxslar menen sóylesiwge tayarlanǵan waqıtta, ol tómendegi talaplarǵa juwap beriwi kerek:

• intervyu qaharmanın jaqsı biliwi shárt, sonda berip atırǵan sorawları anıq hám mazmunlı bolıp shıǵadı;
• intervyudıń maqseti hám redaktsiyanıń wazıypaları haqqında umıtpaw kerek;
• intervyu alıp barıp atırǵanda teletamashagoylerdiń talap hám qızıǵıwshılıqların esapqa alıw zárúr;
• jaqsı qoyılǵan, jaǵımlı hawaz iyesi jáne tartımlı bolıw lazım.

İntervyu aldınan bir neshe minut, múmkinshiligi bolǵansha intervyu beriwshi menen rásmiy emes formada sóylesip alıw, onı taspaǵa jazıp alıwǵa tayarlaw kerek. Onda jurnalisttıń sáwbetlesi intervyudıń maqseti hám tayarlanǵan sorawları menen tanısıp shıqsa maqsetke muwapıq boladı. Intervyu bolatuǵın ornında ashıq kewil, doslıqlarsha ortalıqtı júzege keltiriw zárúr. Eger tayarlıq jaqsı alıp barılsa, intervyu beriwshi múlayım boladı, pikiri sóz etilip atırǵan sorawlarǵa qaratılǵan, basqa sóz benen aytqanda, hár tárepleme intervyu ushın tayar boladı hám hesh bir tele texnikaǵa jaltaq bolmay, berilgen sorawlarǵa tábiyiy jáne isenimli juwap bere aladı.

Intervyu alıp atırǵan waqıtta telejurnalist te ózin erkin sezse, onıń sáwbetlesi de ózin biymálel, erkin tutadı.

Intervyu qaharmanına beriletuǵın sorawlar anıq jáne ápiwayı bolıwı kerek. Beriletuǵın sorawlar ápiwayı jáne konkret formada ǵana, paydalı málimleme alıw múmkin.

Teleintervyu jurnalisttıń yaki sonıń sáwbetlesiniń monologına aynalıp qalmawı kerek. Hádden tısqarı berilgen sorawlar da intervyudıń kompozitsiyasın buzıp jiberedi. Jurnalist ádepli, ótkir zeyinli, júdá sheberlik penen sóylesiwdi alıp barıwı lazım.

İntervyu alıwda telejurnalistke mınaday ámeliy qaǵıyda hám usıllarǵa ámel etiw usınıladı:

• provokatsion sorawlardı bermewlikke umtılıw;
• bir waqıttıń ózinde eki soraw bermewge umtılıw;
• juwabı birdey bolǵan sorawlardı dúzbew;
• intervyu beriwshiniń sóylewine múmkinshilik beriw, onı sońına shekem esitiw, gápin orınsız bólmewge umtılıw;
• intervyu beriwshiniń juwap beriwden qashıwǵa jol qoymaw;
• intervyu berip atırǵan shaxstıń kórinisi hám sóylewi jaqsı shıǵıwına kómeklesiw.