Tós qáde

Tós qáde – Qaraqalpaq milliy dástúrı

Xalıq dástúrinde, qudalardı shaqırǵan waqıtta, qonaqası berilip, hár bir qudanıń ornı, jasına qaray aldına sıbaǵaları qoyıladı. Sonıń ishinde, kúyew balaǵa tós qoyıladı. Biraq, ne ushın kúyew balaǵa basqa jilik emes tós qoyıladı degen sorawǵa belgili baslı dáliyller joq. Ayırım dereklerde, ata-babalarımızdıń bunı medicinalıq táreplerin oylap, kúyew balanıń den sawlıǵı kúshli, bekkem bolıwın esapqa alǵan, sebebi, tós mayı-er adamnıń bilegine kúsh, beline quwat baǵıshlaydı degen mısallar keltiriledi. Bul da durıs bolar, waqıtlar óte kele, kúyew balaǵa tós tartıw qádesi dástúrimizde saqlanıp qalǵanı menen, kelip shıǵıw sebepleri umıtılǵan bolıwı múmkin. Házirgi waqıtta, sol burınǵı dástúrlerimizdiń haslı mánisin saqlaǵan halda, kúyewdi tórge otırǵızbaydı, kúyew pátiya bermeydi, biraq kúyeudiń sıbaǵası-tós, minnetli túrde tartıladı. Tós tartılıwǵa baylanıslı, kúyeu bala "tós qáde" sin beredi. Bul da, "at ólse de, qáde ólmes, arıq qoydan tóslik al",-degendey, salt-dástúrlerimizdiń joǵalmay kiyatırǵan bir túri.