Shárt pısıqlawısh

Is-hárekettiń isleniw shártin bildiretuǵın pısıqlawıshqa shárt pısıqlawısh delinedi.Shárt pısıqlawısh ne qılsa? ne qılsań? ne qılǵanda?qáytkende? ne qılmay? ne qılmaǵansha? t.b. sorawlarǵa juwap beredi.Shárt pısıqlawısh tómendegi sózler arqalı  bildiriledi:1. Shárt meyil hám shárt meyildiń basqarıwındaǵı sózlerden boladı. M ı s a l ı : Berseń alarsań, ekseń orarsań. Eńbek etseń emerseń. (Q.n.m.) Eger tabılmasa bul balanıń da, qoydıń da joq bolǵanı. (S. S.)2. Orın seplik qosımtalı kelbetlik feyil hám kelbetlik feyilli toplamnan boladı. M ı s a l ı : Ol kuzovtıń erneginen asılıp bekkem uslamaǵanda jıǵılıp ketetuǵın edi.(J. S.) Avtomatlastırǵanda miynettiń sapası túp tamırınan ózgeredi. («E. Q.»)3. -ǵan/-gen qosımtalı kelbetlik feyilge jaǵdaydasóziniń dizbeklesiwi arqalı bildiriledi. M ı s a l ı : Ol qatań ashıwlanǵan jaǵdayda kimdi bolsa da ayamaydı. (T.Q.)Shigitti erte ekken jaǵdayda onnan mol ónim alıwǵa boladı. (X. S.)4. Hal feyil hám hal feyilli toplamnan boladı. Mısalı: Sáwir bolmay táwir bolmas. (Naqıl) Mıńdı tanıǵansha birdiń atın bil. (Naqıl)