Qubla Evropa elleri

Qubla Evropa elleri. Qubla Evropa siyasiy kartasında Ispaniya, Portugaliya, Italiya, Greciya hám de Andorra, San-Marino, Malta hám Vatikan sıyaqlı «kishi» mámleketler jaylasqan. Bul mámleketler ekonomikalıq-geografiyalıq ornı hám xojalıq rawajlanıwı jaǵınan uzaq tariyxı dawamında Jer Orta teńizi menen tıǵız baylanıslı bolǵanlıǵı sebepli Evropanıń Jer Orta teńizi boyı elleri dep te ataladı. Bul region Evropa civilizaciyası hám mádeniyatınıń haqıyqıy besigi esaplanadı, sebebi bul kontinenttegi áyyemgi mámleketler — Greciya menen Rim Jer Orta teńizi jaǵalarında rawajlanǵan. Malta Jer Orta teńizindegi atawlarda jaylasqan kishi mámleket bolsa, subregionnıń qalǵan mámleketleri geografiyalıq ornı jaǵınan yarım ataw elleri esaplanadı. Andorra, San-Marino, Vatikan mámleketleri yarım atawlarda jaylasqan bolsa da, teńizge shıǵıw imkaniyatları joq. SanMarino menen Vatikan anklav mámleketler bolıp esaplanadı, sebebi olar tek ǵana bir mámleket, yaǵnıy Italiya menen shegaralas bolıp, tolıǵı menen onıń aymaǵı menen oralǵan. Qubla Evropa ellerinen Ispaniya hám Andorra basqarıw forması boyınsha konstituciyalıq monarxiya, Vatikan bolsa Evropadaǵı birden-bir absolyut teokratiyalıq monarxiya(mámleket basshısı — Rim-katolik shirkewi jetekshisi esaplanǵan Rim Papası), qalǵanları bolsa republikalar bolıp esaplanadı. Qubla Evropa mámleketleri Jer Orta teńiz geosinklinal poyasında jaylasqanlıqtan seysmikalıq jaqtan aktiv aymaq esaplanadı. Áyyemnen belgili Etna, Vezuviy, Stromboli vulkanları da Evropanıń usı bóliminde jaylasqan. Paydalı qazılmalardan reńli metall rudaları hám mineral duzlardıń qorları bar. Jer Orta teńizi tipindegi subtropikalıq klimat (jazı ıssı, birqansha qurǵaq, qısı bolsa jıllı hám jawınlı) awıl xojalıǵı hám turizm ushın júdá qolaylı sharayat jaratadı. Lekin Evropanıń basqa subregionlarına qaraǵanda suw resursları menen támiyinleniw dárejesi tómenirek bolıp, ayırım orınlarda suw jetispewshiligi de seziledi.