Qubla Aziya mámleketleri

Qubla Aziya mámleketleri. Qubla Aziya subregionınıń ulıwma maydanı 4,5 mln km2 tı quraydı. Poyasta 2 mlrd qa jaqın xalıq jasaydı. Usı subregion quramına Hindstan yarım atawı, Hind-Gang tegisligi, ShriLanka, Maldiv, Andaman, Nikobar hám de Lakkadiv atawları kiredi.

Onıń aymaǵında 7 mámleket jaylasqan. Poyas mámleketleri arasında bir monarxiya mámleket dúzimine iye bolǵan Butan Korolligi menen 6 respublika bar. Administrativlik-aymaqlıq dúzilisine qaray Hindstan hám Pakistan federativ, qalǵanları unitar mámleketler esaplanadı.

Qubla Aziyanıń dúnya kóleminde tutqan ornı tómendegishe: bul

subregion Jer sharı qurǵaqlıq maydanınıń 3,1 % in iyeleydi; dúnya

xalqınıń 25,4 % in usı poyas xalqınan quraladı; dúnya boyınsha

JMÓniń 9 % ten artıǵı usı subregion úlesine tuwrı keledi.

Dúnya okeanına tuwrıdan-tuwrı shıǵıw imkaniyatınıń bar ekenligi,

Hind okeanı basseyni jaǵa boyı aymaqlarınıń orayında jaylasqanlıǵı, onıń aymaǵında áyyemgi tariyxıy oraylarınıń bar ekenligi, poyastıń geografiyalıq ornınıń ózine tán tárepleri esaplanadı.

Qubla Aziyanı, arqada Gimalay taw dizbegi hám Qaraqurım orap

turadı. Arqa-shıǵısta ol toǵaylar menen qaplanǵan Assam-Birma tawları, arqa-batısta bolsa Hindikush hám Iran tawları arqalı shegaralanǵan.

Poyas arqadan qublaǵa qaray dúnyadaǵı eń biyik taw Gimalaydan

ekvatorda jaylasqan Maldiv atawlarına qaray páseyip baradı (23-súwret).

Bul poyasta musson tipli klimat tán bolıp, jıl dawamında hawa

rayı keskin ózgeriwi menen ajıralıp turadı. Bul jerde anıq kórsetilgen 2 klimatlı máwsim (ıǵal jaz hám qurǵaq qıs máwsimleri) ajıratıladı.

Poyas ekonomikasınıń rawajlanıwında tábiyiy resurslar, ásirese, mineral resurslar úlken áhmiyetke iye. Bul jerde janılǵı-energetika resurslarınan baslap (kómir, tábiyiy gaz, quramında radioaktiv toriy bar bolǵan monacitli qumlar) qımbat bahalı metall hám de taslar bar (altın, zumrat, almas).