Qaraqalpaq ádebiyatı tariyxı mámleketlik muzeyi
Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq ádebiyatı tariyxı mámleketlik muzeyi – Ózbekstan Respublikası, Qaraqalpaqstan Respublikası Nókis qalasındaǵı qaraqalpaq xalqınıń tariyxı, etnografiyası hám mádeniyatına baylanıslı muzey bolıp, házirgi qaraqalpaq ádebiy tiliniń tiykarshısı qaraqalpaq xalıq shayırı Berdaqtıń atı berilgen. Muzey 1998-jılda Qaraqalpaq mámleketlik universiteti qasında qurılǵan[1][2].
Tariyxı
redaktorlawÓzbekstan Respublikasiı Ministrler Mákemesiniń 1998-jıl 20 -maydaǵı „Berdaq (Berdimurat) Ǵarǵabay balası tuwılǵan kúniniń 170 jıllıǵın belgilew tuwrısında“ǵı sheshimine tiykarlanıp muzey Nókis qalasındaǵı Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleket universiteti qasında islengen[3][4].
1998-jılda muzey ushın arnawlı ulıwma maydanı 1, 26 m² bolǵan bir úlken hám altı kishi gúmbezli, úsh qabatlı jay qurıldı. Joybar avtorı respublikada belgili arxitektor, Berdaq atındaǵı mámleketlik sıylıǵı laureatı Orınbay Tóreniyazov[2][3].
Muzeydiń rásmiy ashılıwı 2002-jıl 1-martta bolıp ótken.
2021-jıl 13-aprelde muzey Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq ádebiyatı tariyxı mámleketlik muzeyi dep ózgertirildi[5].
Muzey haqqında
redaktorlawKórgizbeden gózlengen tiykarǵı maqset qaraqalpaq xalqınıń áyyemgi zamanlardan tap házirgi kúnge shekem bolǵan ómirin sáwlelendiriwshi jazba ádebiyat úlgileri, qaraqalpaq xalıq ádebiyatı, xalıq awızeki dóretiwshiligi, qol jazba miyrasları, eski qaraqalpaq ádebiyatı hám XX—XXI ásirlerdegi qaraqalpaq ádebiyatı wákilleriniń dóretpelerin kórsetiwden ibarat.
Muzey kolleksiyası
redaktorlawMuzey fondınıń tiykarın arab, parsı -tájik, túrk hám eski qaraqalpaq tillerindegi qol jazbalar, baspa kitaplar, sonıń menen birge, medreselerde paydalanılatuǵın kitaplar quraydı. Bunnan tısqarı, muzeyde qaraqalpaq eski ádebiyatı wákillerine tiyisli hújjetler, olardıń dóretiwshilik úlgileri, shayır Berdaq turmısına tiyisli buyımlar, taǵı, qaraqalpaq xalqınıń ótken zamanınan gúrriń etiwshi buyımlar, milliy lipas úlgileri, XIX—XXI ásirlerde qaraqalpaq ádebiyatınıń rawajlanıwı, qońsılas xalıqlar menen múnásibetlerin sáwlelendiriwshi fotosúwretler, tariyxıy adamlardıń fotosúwretleri hám portretleri, ilimiy jumıslar saqlanıp atır [4].
Búgingi kúnge shekem muzey fondında respublikanıń barlıq wálayatlarınan alınǵan 10 mıńnan aslam buyımlar bar.
Muzeyde eki bólim bar: muzey qoljazba miyrasları bólimi hám XIX ásir qaraqalpaq ádebiyatı bólimi.
Muzey ekspozitsiyası
redaktorlawMuzey kórgizbesiniń dúzilisii:
1.Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik tariyx-kórkem ádebiyatqa baylanıslı muzeyi kórgizbesi shayır Berdaq turmısı hám dóretiwshiligi, onıń atındaǵı muzeydiń dúziliwi tariyxına arnalǵan.
Derekler
redaktorlaw- ↑ „Музей Бердаха: Музеи Нукуса. Музеи Республики Каракалпакстан.“. www.orexca.com. 12-avgust 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-avgust 2022-jıl.
- ↑ 2,0 2,1 „Караманова Г., Аллабергенов Н. Из истории развития музеев Каракалпакстана“. Инновации в науке. 2018. № 6 (82) С. 31.. 8-oktyabr 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 7-oktyabr 2023-jıl.
- ↑ 3,0 3,1 „Музей Бердаха“.
- ↑ 4,0 4,1 „Первый историк каракалпакского народа“ (23-noyabr 2018-jıl).
- ↑ „Постановление № 206 Кабинета Министров Республики Узбекистан от 13 апреля 2021 года «О создании Государственного музея истории каракалпакской литературы имени Бердаха и дома-музея Махмудходжи Бехбуди»“. 6-avgust 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 6-avgust 2022-jıl.
Ádebiyatlar
redaktorlaw- Сулайманов, С. А. Государственный музей истории каракалпакской литературы имени Бердаха / С. А. Сулайманов, Х. С. Утемуратова // Интернаука. 2021. № 21-1 (197). С. 45-47.