Qaraqalpaq ádebiyatı tariyxı mámleketlik muzeyi

Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq ádebiyatı tariyxı mámleketlik muzeyi – Ózbekstan Respublikası, Qaraqalpaqstan Respublikası Nókis qalasındaǵı qaraqalpaq xalqınıń tariyxı, etnografiyası hám mádeniyatına baylanıslı muzey bolıp, házirgi qaraqalpaq ádebiy tiliniń tiykarshısı qaraqalpaq xalıq shayırı Berdaqtıń atı berilgen. Muzey 1998-jılda Qaraqalpaq mámleketlik universiteti qasında qurılǵan[1][2].

Ózbekstan Respublikasiı Ministrler Mákemesiniń 1998-jıl 20 -maydaǵı „Berdaq (Berdimurat) Ǵarǵabay balası tuwılǵan kúniniń 170 jıllıǵın belgilew tuwrısında“ǵı sheshimine tiykarlanıp muzey Nókis qalasındaǵı Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleket universiteti qasında islengen[3][4].

1998-jılda muzey ushın arnawlı ulıwma maydanı 1, 26 m² bolǵan bir úlken hám altı kishi gúmbezli, úsh qabatlı jay qurıldı. Joybar avtorı respublikada belgili arxitektor, Berdaq atındaǵı mámleketlik sıylıǵı laureatı Orınbay Tóreniyazov[2][3].

Muzeydiń rásmiy ashılıwı 2002-jıl 1-martta bolıp ótken.

 
Muzeyi xolli

2021-jıl 13-aprelde muzey Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq ádebiyatı tariyxı mámleketlik muzeyi dep ózgertirildi[5].

Muzey haqqında

redaktorlaw

Kórgizbeden gózlengen tiykarǵı maqset qaraqalpaq xalqınıń áyyemgi zamanlardan tap házirgi kúnge shekem bolǵan ómirin sáwlelendiriwshi jazba ádebiyat úlgileri, qaraqalpaq xalıq ádebiyatı, xalıq awızeki dóretiwshiligi, qol jazba miyrasları, eski qaraqalpaq ádebiyatı hám XX—XXI ásirlerdegi qaraqalpaq ádebiyatı wákilleriniń dóretpelerin kórsetiwden ibarat.

Muzey kolleksiyası

redaktorlaw

Muzey fondınıń tiykarın arab, parsı -tájik, túrk hám eski qaraqalpaq tillerindegi qol jazbalar, baspa kitaplar, sonıń menen birge, medreselerde paydalanılatuǵın kitaplar quraydı. Bunnan tısqarı, muzeyde qaraqalpaq eski ádebiyatı wákillerine tiyisli hújjetler, olardıń dóretiwshilik úlgileri, shayır Berdaq turmısına tiyisli buyımlar, taǵı, qaraqalpaq xalqınıń ótken zamanınan gúrriń etiwshi buyımlar, milliy lipas úlgileri, XIX—XXI ásirlerde qaraqalpaq ádebiyatınıń rawajlanıwı, qońsılas xalıqlar menen múnásibetlerin sáwlelendiriwshi fotosúwretler, tariyxıy adamlardıń fotosúwretleri hám portretleri, ilimiy jumıslar saqlanıp atır [4].

Búgingi kúnge shekem muzey fondında respublikanıń barlıq wálayatlarınan alınǵan 10 mıńnan aslam buyımlar bar.

Muzeyde eki bólim bar: muzey qoljazba miyrasları bólimi hám XIX ásir qaraqalpaq ádebiyatı bólimi.

Muzey ekspozitsiyası

redaktorlaw

Muzey kórgizbesiniń dúzilisii:

1.Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik tariyx-kórkem ádebiyatqa baylanıslı muzeyi kórgizbesi shayır Berdaq turmısı hám dóretiwshiligi, onıń atındaǵı muzeydiń dúziliwi tariyxına arnalǵan.

Ádebiyatlar

redaktorlaw
  • Сулайманов, С. А. Государственный музей истории каракалпакской литературы имени Бердаха / С. А. Сулайманов, Х. С. Утемуратова // Интернаука. 2021. № 21-1 (197). С. 45-47.