Mizdaxqan

Mızdaqxan — Qaraqalpaqstandaģı iri orta ásir arxeologiyalıq qurılım. Xojeli qalasınan 7—8 km batısta jaylasqan.

Mızdaxqan 2 biyiklikten quraydı. Olardıń birewi Gáwir qala, Mizdaqxannıń eski bólimi bolıp, onıń qalıń paxsa diywalı hám arkınıń qaldıqları saqlanǵan. Mizdaxqannıń 2 biyikligi qabirstanǵa aylanǵan. Onıń maydanınıń bir bóliminde Nazlımxan Sulıw mazarı (13-á. aqırı — 14-á. bası) jaylasqan. Mızdaqxandaģı arxeologiyalıq izertlewdı 1928 j. A. Yu. Yakubovskiy júrgizip baslaǵan. 1962, 1964—65 jıllarda Mızdaqxanda S. P. Tolstov basshılıǵında Xorezm arxeologiyalıq hám etnografiyalıq ekspediciyası qazıwlar ótkizgen. Nátiyjede Mızdaqxannıń tarıyxı hám Xorezmniń islam dinine deyin bolǵan eski dinine tiyisli kóplegen qımbatlı maǵlıwmatlar alındı. 10-á.de M. abat qala bolıp, dógereginde 12000 jaqın turaq jay qorǵanları jaylasqan.

Taģı, Mızdaqxanda bir neshe qızıqlı eskertkishler bar, máselen: sufiy muģallimi Shamunģa arnalģan Shamun-Nabiy mazarı, Xalifa Erejep medresesi jáne Jomart-qassap biyikligi. Islam dini kelmesten aldın, zoroastriysler Jomart biyikligin dahma retinde qollanģan.

Mızdaqxandaǵı qábirstanǵa zoroastrizm dinine sıyınǵan marhumlar ossuariylarǵa salıp kómilgen. Ossuariylarda hártuslı naǵıslar menen eski xorezmiy tilinde jazılǵan bitikler saqlanǵan.

Ádebiyat

• Yagodin V.N., Xodjayov T.K., Nekropol drevnego Mizdaxkana, T., 1970.