Mamıt Qálenderov

Mamıt Qálenderov

(1934 - 2010) – Shımbay rayonınıń Q.Áwezov atındaǵı kolxozınıń Tazqara awılında tuwıldı. 1936-jılı ata-anası qaytıs bolǵannan keyin Shımbay qalalıq balalar úyinde tárbiyalandı. 1951-1955-jılları QMPI qaraqalpaq tili hám ádebiyatı fakultetinde oqıdı, onı tamamlaǵannan keyin 1955-1958-jılları Shımbay rayonınıń mekteplerinde muǵallim bolıp isledi. 1958-jılı "Jetkinshek" gazetasınıń xatlar bólimin basqardı. 1959-jılı ÓzIA QF N.Dáwqaraev atındaǵı TTAI dáslep úlken laborant bolıp kirdi, 1961-1972-jılları kishi ilimiy xızmetker, al 1972-1992-jılları sózlikler hám terminologiya bóliminde úlken ilimiy xızmetker, sońınan onıń baslıǵı bolıp isledi. 1970-jılı ÓzIA Til hám ádebiyat institutında "Qaraqalpaq tilindegi sinonimler" degen temada kand.diss. jaqladı. M.Qálenderov – "Qaraqalpaq tiliniń orfografiyalıq sózligi"n, "Qaraqalpaq tiliniń túsindirme sózligi"n, "Qaraqalpaq tiliniń frazeologiyalıq sózligi"n dúziwshilerdiń biri. Ol qaraqalpaq tiliniń sinonimlerin hár tárepleme izertlep, birinshi ret qaraqalpaq tiliniń sinonimler sózligin dúzdi. Qaraqalpaq leksikografiyası máseleleri menen shuǵıllandı. 1992-jılı "Qaraqalpaqstan Respublikasına miyneti sińgen ilim ǵayratkeri" ataǵı berildi. Al 1996-jılı ol 4 tomlıq "Qaraqalpaq tiliniń túsindirme sózligi"n dúziwge qatnasqanlıǵı ushın Ózbekstan Respublikası ilim hám texnika tarawındaǵı Beruniy sıylıǵınıń laureatı boldı. Ilimpaz 2010-jılı 24-yanvarda dúnyadan ótti.

Miynetleri

Sinonimı karakalpakskogo yazıka.(T.,1970); Qaraqalpaq tilindegi sinonimler. (N., 1979); Qaraqalpaq tiliniń qısqasha orfografiyalıq sózligi. (N., 1989 basqa avtorlar menen birge); Qaraqalpaq tilindegi sinonimlerdiń grammatikalıq, strukturalıq hám leksika-semantikalıq ózgeshelikleri. (N.,1989); Qaraqalpaq tilindegi sinonimlerdiń qısqasha sózligi. (N., 1990); Qaraqalpaq tiliniń qısqasha orfoepiyalıq sózligi. (N., 1992 basqa avtorlar menen birge); Qaraqalpaq tiliniń qısqasha túsindirme sózligi. (N., 1992 basqa avtorlar menen birge); Qaraqalpaq isimleri. (N., 1994 basqa avtorlar menen birge); Kewli dárya insan (A.Esemuratov haqqında) (N., 1996).