Mámleket nıshanları

Mámleketlik nıshanlar — belgili bir mámlekettiń milliy suverenitetin ańlatatuǵın, tariyxıy quram tapqan bólek, eń zárúrli belgileri. Olar tikkeley xalıq, millet turmısı, dástúrleri, ruwxıylıǵı, folklorı, tariyxı menen bekkem baylanıslı. M.N. ǵárezsiz mámlekettiń zárúrli sırtqı belgilerin ózinde sáwlelendiredi. M.N.da xalıqtıń ázeliy ármanı, iygilikli niyetleri, búgingi turmıs mazmunı sáwlelenedi. M.N. konstituciya yamasa arnawlı nızam menen belgilep qóyıladı. Mámleket bayraǵı, mámleket gerbi, mámleketti maqtaw qosıǵı, mámleket reńleri, mámleket baslıǵınıń shtandarti (bayraǵı), mámleket móri, mámleket uranı tiykarǵı M.N. esaplanadı.

1991-jılǵa deyin biz jasap turǵan jer úlken bir mámleket - Sovetler Awqamı dep atalǵan imperiyaǵa qaraslı edi. Sovetler Awqamı yamasa SSSR 15 respublikadan quralǵan edi. Sol respublikalardıń birewi Ózbekstan Sovet Socialistlik Respublikası bolıp, Qaraqalpaqstan onıń quramındaǵı avtonomiyalı respublika edi. Ótken ásirdiń 1989-1990-jıllar aralıǵında úlken waqıyalar boldı. SSSR tarqalıp barlıq respublikalar uzaq waqıt árman etken ǵárezsizligi ushın háreket ete basladı. Olar SSSRdıń quramınan ajıralıp shıǵa basladı. Sol waqıtta biziń elimizde de milliy ǵárezsizligimiz ushın gúres baslandı. Ózbekstandı óz Prezidenti basqaratuǵın boldı. Al, 1990-jılı noyabrde xalıq Qaraqalpaqstandı suverenli respublika etip járiyalaw ushın húkimet aldına talap qoyadı.

Solay etip, 1990-jıl 14-dekabr kúni “Qaraqalpaqstannıń Suvereniteti haqqındaǵı Deklaraciya” járiyalandı. Endi Qaraqalpaqstan Ózbekstan quramındaǵı avtonom respublika emes, al Suverenli Respublika boldı. 1991-jıldıń 31-avgustında Ózbekstan SSRı ózin ǵárezsiz respublika dep SSSRdan shıǵıp óziniń ǵárezsizligine baǵıshlanǵan “Deklaratciyasın” qabıl etti, ǵárezsiz Ózbekstan Respublika boldı. Ol Deklaraciyada (17 punktinde) Qaraqalpaqstannıń suverenli respublika ekenligi hám Ózbekstannıń quramında bolatuǵınlıǵı aytılǵan. Qaraqalpaqstannıń Ózbekstan quramındaǵı suverenli respublika ekenligi 1992-jılı 8-dekabrde qabıl etilgen Ózbekstan Konstituciyasında da aytılǵan. Ózbekstan Konstituciyası Suverenli Qaraqalpaqstanǵa onıń rawajlanıwı ushın kóp múmkinshilikler bergen.

Qaraqalpaqstan Suverenitetke erisip ǵana óz gerbine, gimnine hám bayraǵına iye boldı. Qaraqalpaqstannıń mámleketlik bayraǵı 1992-jıl 14-dekabrde, mámleketlik gerbi hám Konstituciyası 1993-jıl 9-aprelde hám mámleketlik gimni 1993-jıl 24-dekabrde qabıl etildi .Solay etip Qaraqalpaqstan barlıq suverenlik nıshanlarǵa iye boldı hám tolıq mámleketlik respublika boldı.

Derek

• Qaraqalpaqstan tarıyxı 6-klass sabaqlıǵı