Lokomotiv
Lokomotiv (lat. loco moveo — ornınan qozǵaltaman) — temir izler, temir jolda ayırım vagonlar yaki poyezdlardı tartıp júriwge arnalǵan transport túri. Dizel-poyezdlar, turbo poyezdlar, elektrpoyezdlar quramına kiretuǵın motorlı vagonlar hámde avtodrezina hám motodrezinalar hám L. Waziypasın óteydi. Biraq motorlı vagonlar hám drezinalarda jolawshılar hám júk tasıw ushın orınlar hám jaylar boladı. Uluwma temir joldaǵı bárshe tartıw transportı L. esaplanadı. dáslepki L. 19-ásir basında ullı Britaniyada, keyinshelik (1834) Rossiyada (parovoz) jasalǵan hám derlik 1 ásir dawamında temir jolda tartıw transportı esaplanǵan. 20-ásir basında parovozlardıń qollaylasqan teplovoz hám elektrovoz qısıp shıǵara basladı.
Ámelge asıratuǵın isine qarap, L.ler magistral hám sanaat L.lerine bólinedi. Magistral L.ler ulıwma paydalanatuǵın temir jolda, sanaat L.leri bolsa zavodlar, kánler, shaxtalar, qurılıs maydanları hám basqa da isletiledi. Magistral L.dıń júk tasıytuǵın hám jolawshı tasıytuǵın poyezdlerdi tartıw ushın, manevr qiliw (poyezdlar dúziw), vagonlardıń ornın almastırıw ushın arnalǵan túrleri bar. L. ensiz hám enli izlerde júriw ushın hám arnap islep shıǵarıladı.
Birlemshi energiya siltewi túrine qarap, L. ıssılıq hám elektr L.lerine bólinedi. Íssılıq L.leri — parovoz, teplovoz, motovoz, gaz-turbovoz. Bularda energiya islep shıǵaratuǵın bólek kúsh qurılması boladı. Elektr L.leri kontaklı hám akkumulya-torlı elektrovozlardan ibarat. Parovozdı puw mashınası, teplovoz hám motovozdi ishki janıw dvigatel, gaz-turbovozdı gaz turbinası, elektrovoz hám elektr poyezdtı elektr dvigateli hám akkumulyator háreketlendiredi. Tiykarǵı L.lerden tısqarı hár túrli aralas L.ler hám bar: dizel-elektrovozlar, teplovozlar, kontaktli-akkumulyatorlı elektrovozlar hám b. (bular onsheli keń tarqalmaǵan). Házir, kóbinese, teplovoz hám elektrovozlardan paydalanıladı, tezligi 200 km/saatdan asatuǵın aviatsiya gaz turbinali turbovozlar (Angliya, Rossiya), magnit hám hawa jastıqlı L. (tezligi 500 km/saat qa shekem) jaratılǵan (Yaponiya), janılǵı elementlar hám yadro reaktorlardan paydalanıp isleytuǵın energetik qurılmalı L. proyekti ústinde isler alıp barılmaqta.
Galleriya redaktorlaw
- Lokomotiv
-
-
-
