Koreys mádeniyatı
Koreyanıń dástúriy mádeniyatı Koreyanıń 1945-jılda bóliniwinen aldınǵı Koreya hám qubla Manchuriyanıń ulıwma mádeniy hám tariyxıy miyrasların óz ishine aladı. Manjuriya Arqa -shıǵıs Aziyadaǵı áyyemgi geografiyalıq hám tariyxıy region, atap aytqanda, Qıtay hám Rossiya sıyaqlı mámleketlerdiń málim bir bóleginen shólkemlesken aymaqtan ibarat edi. Dúnyadaǵı eń áyyemgi úzliksiz mádeniyatlardan biri retinde koreyslar ózleriniń dástúriy ráwiyatların úlgi etip kórsetedi[1][2][3].
XX ásirdiń ortalarınan baslap Koreya aymaǵı Arqa Koreya hám Qubla Koreya mámleketleri ortasında bólinip ketti, nátiyjede búgingi kúnde de kúzetiliwi múmkin bolǵan bir qatar mádeniy parıqlar payda boldı[4][5]. Choson áwladınan aldın koreys shamanizmi koreys mádeniyatında shuqır tamır atqan edi[6][7].
Tariyxı redaktorlaw
Túngi xalqı (sózbe-sóz awdarma etkende „shıǵıs oq jayshılar“ mánisin ańlatadı ) eramızǵa shekemgi úshinshi mıń jıllıqlarda Manjuriya aymaǵında jasaǵan. Usı xalıqtıń úrp-ádetleri házirgi Arqa Koreya ádetlerine proporcional. Ańızǵa kóre, Hvanung atlı janzat aspannan jerge túsip, onda adam bolıwdı qáleytuǵın jolbarıs hám ayıwdı ushıratqan. Tek ayıwdıń qálewi ámelge asadı hám Hvanung keyinirek sol adamǵa aynalǵan ayıwǵa turmısqa shıǵadı. Ekewiniń Dangun atlı balası bolıp, ol eramızǵa shekemgi 2333-jılda Koreyanıń birinshi húkimdarı retinde taxtqa otıradı. Aytıwınsha, bul tań qalǵanday patshanıń áwladları korollıqtı 1000 jıldan artıq waqıt dawamında basqarıp kelgen.
Koreyanıń jergilikli qáwimlerine Qıtaylıq emigrantlardıń úzliksiz kelip qosılıwı sebepli pútkil yarım aral Vi Man ańızlarında sáwlelendirilgenindey aralas xalıq kórinisin aladı. Immigrant xalıqlar koreys mádeniyatınınıń túrli aǵıslarına tásir ótkeredi, mısalı, shámbenizm hám Qıtay xalıqları tásirinde koreys mádeniyatında túrli ózgerisler júz beredi.
Sonıń menen birge, kóplegen tarawlardaǵı pikirler hám dúnyaǵa kózqaras áyyemgi shámbenizmga maslasıp ketken sonda da, konfutsiyliktiń koreysler tárepinen tereń ózlestiriliwi, olar ómiriniń barlıq iskerlik tarawlarına óz tásirin ótkermey qalmaydı.
Búgingi kúnge shekem Koreya xalqı ayrıqsha kóplegen qádiriyatların saqlap qalǵan, eger olar zamanagóy Batıs tásirine tiykarlanıp Amerika úrp-ádetleri aralasıwı astında joq bolıp ketip atırǵanday kórinse de, ayırım koreys shańaraqları ele-elege shekem milliy úrp-ádetlerine tán tárizde turmıs keshiredi.
Derekler redaktorlaw
- ↑ Korean Culture, Volume 23, Issue 2
- ↑ Food, Cuisine, and Cultural Competency for Culinary, Hospitality, and Nutrition Professionals by Sari Edelstein
- ↑ A Concise History of Korea: From the Neolithic Period through the Nineteenth Century by Michael J. Seth
- ↑ „See "Same roots, different style" by Kim Hyun“. Korea-is-one.org. 7-yanvar 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi.
- ↑ „An Introduction to Korean Culture for Rehabilitation Service Providers“. Center for International Rehabilitation Research Information & Exchange. 2-iyul 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-avgust 2022-jıl.
- ↑ „Religious Music : Shamanism“. gugak.go.kr. 15-oktyabr 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi.
- ↑ „Shamanism“. Korea Tourism Organization. 19-avgust 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi.
Siltemeler redaktorlaw
- Koreya jamiyati podkasti: koreyslarning kelib chiqishi va ularning madaniyati — I qism (Wayback Machine saytida 2014-02-24 sanasida arxivlangan)
- Koreya jamiyati podkasti: koreyslarning kelib chiqishi va ularning madaniyati — II qism (Wayback Machine saytida 2014-02-24 sanasida arxivlangan)
- Shimoliy Koreya rassomlarini tanishtirishga ixtisoslashgan onlayn galereya
- 1895-1930 yillardagi jamoat sahnalari, xatti-harakatlari, binolarni aks ettiruvchi dastlabki fotosuratlar loyihasi (Wayback Machine saytida 2015-10-04 sanasida arxivlangan)
- Koreya urf-odatlari haqida qisqacha tushuntirish (umumiy urf-odatlar, hurmat, nikoh, ovqatlanish)
- https://web.archive.org/web/20130512081133/http://blog.daum.net/ulsanlike/11788545 (Wayback Machine saytida 2013-05-12 sanasida arxivlangan) ulsan Koreya
- Koreys uslubi va modasi