Kemeler qoyımshılıǵı
Kemeler qoyımshılıǵı — Ózbekstandaǵı mádeniy miyraslar obiekti, dıqqatqa iye orın. Obiekt dáwiri: 1970-jıl. Qaraqalpaqstan Respublikasınıń Moynaq rayonında jaylasqan[1]. Obiekt ornı: Moynaq qalası. Mámleket múlki (Qaraqalpaqstan Respublikası Mádeniy miyraslar basqarması operativ basqarıw huqıqı tiykarında). Ózbekstan Respublikası Ministrler Mákemesiniń sheshimi menen 2019-jıl 4-oktyabrde Materiallıq mádeniy miyraslardıń kóshpes múlk obiektleri milliy dizimine kiritilgen hám mámleket qáwipsizligine alınǵan[2][3].
| Kemeler qoyımshılıǵı | |
|---|---|
 | |
| 43°47′25″N 59°02′04″E / 43.790186007816786°N 59.03437573312358°E G OKoordinatları: 43°47′25″N 59°02′04″E / 43.790186007816786°N 59.03437573312358°E G O | |
| Jaylasıwı | Moynaq rayonı, Qaraqalpaqstan |
 Kemeler qoyımshılıǵı kartada | |
Táriypi redaktorlaw
Moynaq rayonında jaylasqan mádeniy miyraslar obiekti[4][5]. 1960-jıllarda Aral teńiziniń suw beti azayıp, qurıp ketiwi nátiyjesinde Moynaq portı jaramsız halǵa kelip qalǵan hám kemeler qoyımshılıǵına aylanǵan[6]. Sol waqıtta Sırdáryanıń suw rezervlerin paxta atızların suwǵarıw ushın kanallarǵa qadaǵalawsız baǵdarlanǵan halda bolıp taslanıwı sebepli suw teńizdiń etegine jetip bara almay qalǵan. 1990-jılda burınǵı port penen Aral teńizi ortasındaǵı aralıq 45 kilometrdi, 2000-jılda olar ortasındaǵı aralıq 100 kilometrdi quraǵan. 2018-jılda bolsa 180 kilometrdi quraydı[7]. Házirgi kúnde burınǵı port hám Aral teńizi ortasındaǵı aralıq 200 kilometrden artıq[8][9]. Dáslep kemeler júdá kóp bolǵan, biraq olardıń kópshiligi metallolomga tapsırıw ushın tasıp ketilgen[10]. „Kemeler qábristanı“nda 13 keme dáslep Aralqumda bólek-bólek jaylasqan. Biraq, 2000-jıllarda arnawlı texnikalar arqalı bir orınǵa jıynaladı[11]. Házirde ámeldegi 11 keme joǵalıp ketiw qáwpinde bolıp, buǵan hár jılı bolatuǵın samal, jawın hám quyash nurı da sebep boladı[12][13].
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2017-jıl 28-fevraldaǵı „Qaraqalpaqstan Respublikası Moynaq rayonın 2017−2018-jıllarda ekonomikalıq rawajlandırıw hám bántlikti támiyinlewge tiyisli qosımsha ilajlar haqqında“ǵı qararına tiykarlanıp „Kemeler qábristanı“ndaǵı 11 kemeni qayta tiklew hám olarǵa qızıǵıwshılıǵı joqarı bolǵan turistlerdiń keletuǵın mámleketlerdiń atın beriw názerde tutılǵan. Atap aytqanda, úsh kemege „Germaniya“, „Yaponiya“ hám „Ózbekstan“ atların beriw usınısı berilgen[14]. 2017-jılda bul mádeniy miyraslar obiektine BMSh Bas xatkeri António Guterres kelgen[15].
Derekler redaktorlaw
- ↑ „O‘zbekistonning sayohat qilishga arzigulik 19ta ajoyib maskani“ (19-may 2017-jıl).
- ↑ „Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatini tasdiqlash toʻgʻrisida Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 4-oktyabrdagi 846-sonli qarori“. Lex.uz. Qaraldı: 21-iyul 2022-jıl.
- ↑ „Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatini tasdiqlash toʻgʻrisida Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 4-oktyabrdagi 846-sonli qarori“. Backend.madaniymeros.uz. Qaraldı: 21-iyul 2022-jıl.
- ↑ „Orol dengizi tubidagi kemalar qabristoni“.
- ↑ „Orol dengizining sohillari“.
- ↑ „Kemalar qabristoni – Orol dengizidagi dahshatli manzara“.
- ↑ „Kemalar qabristoni – Orol dengizidagi dahshatli manzara“.
- ↑ „Orol dengizining sohillari“.
- ↑ „Qoraqalpog‘istonning Mo‘ynog‘idagi „Kemalar qabristoni“ — suratlarda“ (31-may 2023-jıl).
- ↑ „Kemalar qabristoni – Orol dengizidagi dahshatli manzara“.
- ↑ „Qoraqalpog‘istonning Mo‘ynog‘idagi „Kemalar qabristoni“ — suratlarda“ (31-may 2023-jıl).
- ↑ „Qoraqalpog‘istonning Mo‘ynog‘idagi „Kemalar qabristoni“ — suratlarda“ (31-may 2023-jıl).
- ↑ „OROL FOJIASI: qamishzorlar dengizi yoxud metallolomga topshirilgan kemalar…“ (18-yanvar 2023-jıl).
- ↑ „Qurigan Oroldagi kemalarning birinchisiga «Germaniya» nomi beriladi“ (13-aprel 2017-jıl).
- ↑ „OROL FOJIASI: qamishzorlar dengizi yoxud metallolomga topshirilgan kemalar…“ (18-yanvar 2023-jıl).