Gidrosfera

Gidrosfera – Jerdiń suwlı qabıǵı bolıp, ol planetamızdaǵı barlıq suw zapasların ózinde jámlestirgen hám Jer júziniń 70% in iyeleydi. Jer júzindegi barlıq suwlardıń 96,4% in dúńya okeanı, 3 % den kóbiregin jer ústi hám jer astı dushshı suw háwizleri quraydı. Dushshı suwdıń 2/3 bólimi Arktika, Antarktida, sonday-aq, túrli materiklerdiń taw shoqqıları muzlıqlarda toplanǵan.Gidrosferanıń barlıq qatlamlarında tirishilik bar. V.I. Vernadskiy biosfera shegarasın okean túbinen sál pásrekten ótkergen, sebebi okean túbi tiri organizmler tirishilik iskerligi nátiyjesi. Plankton, nekton, bentos organizmlerinen quralǵan organizmler jámáátleri 10 km tereńlikke shekem tarqalǵan. Dúńya okeanınıń eń tereń ornı Tınısh okeanındaǵı Mariana shúńgili (11 km)esaplanadı.

Ósimlikler hám ósimlikler menen azıqlanatuǵın haywanlar okeannıń joqarı qatlamlarında – 300 m ge shekem bolǵan tereńlikte jasaydı. Bul bolsa avtotrof organizmler ushın zárúr jaqtılıqtıń jeterli muǵdarda suw arqalı ótiwi menen baylanıslı.Suw ortalıǵında haywan túrleri san jaǵınan ósimliklerge qaraǵanda kóp.Ósimlikler suw ortalıǵınıń jaqtılıq jetip baratuǵın bólimlerinde tarqalǵan.Biosferada gidrosfera áhmiyetli orın tutadı, ol Jerde tirishiliktiń turaqlılıǵın támiyinlewshi tiykarǵı derek esaplanadı. Klimat shárayatınıń ortashalıǵı hám suwdıń dáwirlik aylanısın támiyinleydi.