Faxriya

Faxriya— arab, parsı hám túrkiy poeziyasındaǵı janr túrlerinen biri; shayır tárepinen óz dóretiwshiligi, uqıbı hám pazıyletlerin mektep jazılǵan qosıq, shayırdıń óz dóretiwshiligi menen maqtanısh etip aytqan sózleri. Faxriyanıń dáslepki gózzal úlgilerin arab poeziyasında, atap aytqanda, al-Mutanabbiy (X-ásir) dóretiwshiliginde, ózbek poeziyasında bolsa XV-ásir shayırları dóretiwshiliginde ushıratıw múmkin. Faxriya kishi lirikalıq qosıq (Mıs, ǵázzel) larda bir báytten, úlken kólemli dóretpeler (Mıs, táriyp, dástan) de bir neshe báytten ibarat boladı. Áne sonday báytler qatnasqan yamasa pútkilley sonday báytlerden ibarat bolǵan dóretpeler ǵázzeli Faxriya táriypi F. dep te ataladı. Faxriyada shayır óz dóretiwshiligin basqa bir shayır dóretiwshiligine, zárúrli bir waqıya hádiyse yamasa obiektke kishipeyillik, giperbolalıq yamasa astarlap sóylew tárizinde salıstıradı.

Mıs, Uluǵek xan bilur Lutfiy kalomin, Ki, rangin she'ri Salmondin qolishmas. (Lutfiy)

Navaiy nazm aro tig'i zabonin o'yla surdiki, Pichoq topmas uyottin uzni o'ldurmoqqa Sakkokiy. (Nawayı)

Derekler

ÓzME, Birinshi tom, Tashkent, 2000-jıl