Eroziya

Eroziya (latınsha «erosio» — jemiriliw, juwılıw) dep taw jınısları hám topıraqtıń aǵın suwlardıń tásirinde juwılıwına aytıladı. Eroziya betleme hám sızıqlı túrlerge bólinedi. Betleme eroziya procesi taw janbawırlarında keń tarqalǵan. Onıń aqıbetinde janbawırlardaǵı jınıslar juwılıp, tómenge túsedi. Jumsaq jınıslardan quralǵan qıya orınlarda juwılıw nátiyjesinde jıralar júzege keledi. Sızıqlı eroziya dárya eroziyası dep te ataladı. Bunıń nátiyjesinde dáryanıń arnaları hám jaǵaları jemiriledi.Dárya jaǵalarınıń juwılıwı Xorezm hám Qaraqalpaqstanda «degish» delinedi. Ámiwdárya 1925-jılı burınǵı Tórtkúl qalasınıń qasınan aǵıp ótken. 1938-jılǵa kelip Ámiwdárya qalanı juwıp kete basladı, 1950-jılǵa kelip bolsa dárya Tórtkúl qalasın pútkilley juwıp ketken. Keyin ala dáryadan birqansha uzaqlıqta jańa, házirgi Tórtkúl qalası qurıldı.