Beruniy rayonı

nobaý Beruniy rayonı Qaraqalpaqstan Respublikasindaǵı rayon. Arqa Batıstan Taxtakópir, Batısdan Nókis rayonı hám shıǵıs hám qubla shıǵıstan Tórtkúl, Ellikqala rayonları menen shegaralas. Mayd. 3,94 mıń km². Xalqı sanı 94,7 mıń (2000). Rayonda 1 qala (Beruniy) hám 11 awıl puqaralar jıyını (Beruniy, Biybazar, Doslıq, Nawayı, azat, altınsay, Sarkop, Tınshlıq, Shabbaz, Shimom, Qızılqala) bar. Rayon orayı — Beruniy qalası.

Tabiyatı. rayonıń arqasında Qızılqum shóli, batısında Baday toǵay qorıxanası hám Sultan wayıs tawı bar. Yanvardıń ortasha t-rasi —5°, —10°, iyuldiki 28°. Jılına 100–200 mm jawın jawadı. Vegetatsiya dáwri 200—220 kún. Rayon qublasınan Ámiwdárya aǵıp ótedi. Rayonda Aqshakól, Ámirabat kóllerı bar. Ámiwdáryadan Qazaqjap, Bestam, Nayman kanalları shıǵarılǵan. Nayman kanalınan Qattıaǵar, Suwqumjarǵan japları suw aladı. Rayonda Nayman—Bestam nasoz stansiyası islep turıptı. Topraqları shorlı, qumlaq, boz topraqlı. Jabayı haywanlardan, saǵal, borsıq, qoyan, tasbaqa, párrendelerdan qırǵawıl hám b. Jasaydı. Rayon aymaǵında Badaytoǵay mámleketlik qorıqxanası jaylasqan.

Xalqı tiykarınan. qaraqalpaq,ózbekler qazaq, túrkmen, tatar, orıs hám b. millet wákilleri hám jasaydı. 1 km² ǵa 27,5 adam tuwrı keledi. qala xalqı 50,9 mıń adam, awıl xalqı 42,8 mıń adam (2000).

Awıl Xojalıǵı rayonıń ekonomikasınıń negizin paxtashılıq quraydı, sol sebeplı rayon sanaatı hám paxtanı qayta islewge arnalǵan. Paxta tazalaw, payta mayı zavodları, temirbıton, gerbish hám asfalt zavodları bar. Sharwashılıq, jipekshılık, baǵshılıq, palızshılıq hám rawajlanǵan.