Ay

Ay (simbolı: ) — Jerdiń tábiyiy joldası.

Ay — Jerdiń taábiyiy jldası. Ay ózinen nur shashpaydı, Quyashtan túsken nurdı qaytaradı. Ay Jerdiń aátirapın derlik bir ayda bes márte aylanıp shıģadı. Jer, Quyash haám Aydıń aspanda bir-birine salıstırģanda jaylasqan wrnına qarap wl bizge haár qıylı blıpkórinedi. Yeger dıqqat benen qarasańız jańa Ay, wraq túrinde bla- dı. Yendi yeslep qalıń: jańa Ay keshqurın Quyash batqanda batıs taárepte kórinedi, yeski tamamlanıp atırģan Ay yerte tańda Quyash shıqpastan aldın shıģıs taárepte kózge taslanadı (7-súwret). Yeger Ay sheńber túrinde blsa, tlģan Ay delinedi. Aydıń 14—15-kúnleri Ay tlısadı. Aydıń tutılıwı tlģan Ay kúnlerine tuwrı keledi. Ay, Jer, Quyash aspanda bir sızıqqa tuwrı kelip qalģanda Ay tutıladı.Quyash haám Aydıń Jerdi tartıwı naátiyjesinde teńiz haám de keanlarda turaqlı raáwishte suwdıń qalqıwı yaģnıy suwdıń kóterilip, paáseyiwi júz beredi. Suwdıń kóterilip qaytıwı quyashtıń tartıwına qaraģanda Ay tartqanda yeki yese kúshli bladı.Adamlar aspan denelerin baqlaw naátiyjesinde Ay haám Quyash kalendarların dúziwdi, qurģaqlıq haám keanlarda turģan wrınların anıqlagan.