Avlakogen

Rifey dáwirinen Kaynazoy dáwirine shekem rawajlanǵan riftler avlakogenler (grekshe aulak-salma, genes payda bolıw) dep ataladı. Mısalı, Shıǵıs Evropa platformasındaǵı Pripyat – Dnepr-Donenck avlakogeni rifeyde payda bolǵan, onıń qáliplesiw processi tereńlikte kristall tiykarında úlken jarıqlardı júzege keliwi menen keshken. Soǵan uqsaǵan Jer qabıǵınıń «salmaları» álle qashan atqarıw xızmetin toqtatqan hám shógindi jatqızıqlar menen tolǵan. Házirgi úlken háreketsheń avlokogenlerdiń payda bolıwı Kaynazoyda baslanǵan. Olarǵa Shıǵıs Afrika rift zonası hám basqalar kiredi. Shıǵıs Afrika rift zonası 3000 km. ge sozılǵan hám onıń maydanında qatar sóngen hám hárekettegi vulkanlar júzege keledi. Olardan Kilimanjaro vulkanı (5895 m) Afrikanıń eń bálent noqatı. Efiya rifti Afar batıǵı arqalı Shıǵıs Afrika rift zonası, Qızıl teńiz hám Adan qoltıqları rifti menen baylanısqan.

Ádebiyatlar

1. Iskenderov.A.B, Uzakbaev.K.K. "Ulıwma jer bilimi". Oqıw metodikalıq qollanba. T.: “Fan va texnologiya”. 2019.

2. Vaxobov X., Abdunazarov O’., Zaynutdinov., Yusupov R. «Umumiy yer bilimi». T.: “Sharq”. 2005.

3. Шубаев Л.П. «Умумий ер билими». Т:. “Ўқитувчи”. 1974.