|
[[ImageSu'wret:Edmund Cartwright.jpg|thumb|Edmund Cartwright ([[Edmund Kartrayt|Edmund Kartrayt]]), tigiw stanogin oylap tapqan adam. O'ndiris revolyutsiyasında tigiw stanogi en' u'lken ashılıwlardın' biri bolg'an, sebebi onın' ja'rdeminde tigiw protsessi a'dewir qısqarg'an.]]
'''O'ndiris revolyutsiyası''' bul zatlardın' islep shıg'arıw usılında u'lken ha'm tez o'zgerisler bolg'an tariyxıy da'wirge berilgen at.
Bul 18-a'sirdin' ortalarında [[Ullı Britaniya|Ullı Britaniyada]]da baslang'an ha'm 19-a'sirdin' baslarına kelip [[Evropa|Evropa]] ha'm Amerikag'a jayılg'an. Bul ko'pshilik zatlardın' qol ku'shi menen kishkene ustaxanalarda emes, al zavodlarda ku'shli mashinalar ta'repinen ko'p mug'darda aytarlıqtay arzan islep shig'arılıwın an'latar edi.
Jan'a pikirler ha'm ashılıwlar [[Shahtyorliq|shaxtyorlıq]], [[Metal o'ndirisi|metal o'ndirisi]] ha'm tovarlardı jetkerip beriwde de payda boldı. O'ndiris revolyutsiyasının' en' a'hmiyetli ashılıwı puw dvigatelinin' oylap tabılıwı boldı. James Watt ([[Djeyms Watt|Djeyms Watt]]) ta'repinen oylap tabilg'an puw dvigatel fabrikalardı isletiwde ha'm teren' shaxtalardı qazıwda qollanıldı. Bul sonın' menen birge temir jol dvigateli sıpatında qollanıldı. Janıwshı [[Ko'mir|ko'mir]] ıssılıg'ı tiykarg'ı energiya jetkerip beriw o'zegine aynaldı.
Geybir [[Tariyxshı|tariyxshılardın']] pikirinshe, o'ndiris revolyutsiyası 1820 jıllarda juwmaqlanga'nday bolg'an, biraq olar ha'zirgi waqıtqa shekem dawam etip atırg'an o'ndiris o'zgerislerinin' baslanıwı bolg'anlıgın moyınlaydı.
[[Tariyxshı|Tariyxshılar]]lar elege shekem o'ndiris revolutsiyanın' baslang'an waqtın ha'm ne sebepli ol birinshi bolıp Angliyada baslang'anlıg'ın haqqında elege shekem bir sheshimge kelmegen. Bul o'z na'wbetinde, tariyxshılar ta'repinen ''Bilim da'wiri'' dep atalg'an 17-a'sirdegi ilim arqalı waqıyalardı uyreniw ruxın payda etti. Angliya 1700-jıllar dawamında hesh qanday urısta qatnaspag'an siyasiy turaqlı ma'mleket bolg'an.
Angliya sonın' menen birge, o'z shegarasında [[O'ndiris|o'ndiris]] ushın kerekli ko'plegen shiyki zatqa ha'm mashinalardı isletiw ushın energiyag'a iye bolg'an. Angliyada sonday-aq islep shıg'arılg'an zatlardı satıp alıwshı ha'm paxta, qant siyaqlı shiyki zatlar menen arzan bahada ta'miyinlewshi koloniyaları bolg'an. O'ndiris revolyutsiyası da'wirinde [[Qulshılıq|qulshılıq]] Britaniya İmperiyasının' ko'plegen jerlerinde a'melde bolg'an, bul jan'a o'ndirislerdi islep shıg'arıwg'a sarplanatug'ın puldın' tiykarı bolg'an.
[[CategoryKategoriya:Tariyx]]
[[af:Industriële Revolusie]]
[[uk:Промислова революція]]
[[vi:Cách mạng công nghiệp]]
[[yi:אינדוסטריעלע רעוואלוציע]]
[[zh:工业革命]]
[[zh-min-nan:Kang-gia̍p Kek-bēng]]
| 