|
'''Ukraina''' (Ukraina{{lang-uk|Україна}}; {{IPA|[ukrɑˈjinɑ]}}) — EvropaninEvropani'n' qub.shigqubla-shi'isindag'i'si'nda jaylasqan mamleketma'mleket. Mayd. 596,06 min' km2. Xalqi 45,5 553mln min'adam. (2013.01.15). Paytaxti — Kiyev q. 23 walayatdanwa'layatdan ibarat — [[Vinnitsa]], [[Volin]], [[Dnepropetrovsk]], [[Donetsk]], [[Jitomir]], [[Zakarpatya]], [[Zaporijya]], [[Ivano Frankivsk]], [[Kiyev]], [[Kirovograd]], [[Luhansk]], [[LvivLvov]], [[Mikolayiv]], [[Mariupol]], [[Odesa]], [[Poltava]], [[Rovno]], [[Sumi]], [[Ternopil]], [[Xarkiv]], [[Xerson]], [[Xmelnitskiy]], [[Cherkasi]], [[Chernivtsi]], [[Chernihiv]] walayatlariwa'layatlari, Kiyev q.larina bo'linedi.
== Ma'mleket du'zimi ==
U. — respublika. AmeldegiA'meldegi konstitutsiyasi 1996 j. 28 iyunda qabil etilgen. — prezident (2005 j. yanvardan [[Viktor Yushchenko]]), uwol tuwri ha'm jasirin dawis beriw joli menen 5 j. muddetgemu'ddetge saylanadi. Qanun shig'ariwshi hakimiyatdi joqari Rada (parlament), hakimiyatniha'kimiyatdi bas wa'zir basshiliginda wa'zirler Mekemesi amelge asiradi. ▼
== Ta'biyati ==
== Mamleket duzimi ==
▲U. — respublika. Ameldegi konstitutsiyasi 1996 j. 28 iyunda qabil etilgen. — prezident (2005 j. yanvardan [[Viktor Yushchenko]]), u tuwri ha'm jasirin dawis beriw joli menen 5 j. muddetge saylanadi. Qanun shig'ariwshi hakimiyatdi joqari Rada (parlament), hakimiyatni bas wa'zir basshiliginda wa'zirler Mekemesi amelge asiradi.
== Tabiyati ==
klimati, igalli jumsaq kontinental. Batisdan shig'isqa qaray klimatdin' kontinentalligi kusheyedi. Arqadan qub.ga qaray jaz benen qistin' temperaturadagi farqi artib, qar qaplaminin' qalinligi ha'm saqlaniw muddeti, jawin mug'dari, nisbiy ig'aliliq kemeyip baradi.
Yanvardin' ortasha t-rasi' shig'isda —7°, —8° , iyulda batisda 18—19°, jan.sharkda 23—24°. Jilliq jawin arqa.batisda 600—700m.
== Xalqi' ==
Tiykarg'i' xalqi' — ukrainlar (78% ga jaqin); rus, belorus, moldavan, qrim tatarlari, bolgar, venger, rumin, polyak, gagauz, o'zbek (11,5 min') h.t.b. (hammesiha'mmesi 130 millet wakilleriwa'killeri) ha'm jasaydi.
== QojaligXojalig'i ==
Ukraina. — industrialagrar mamleketma'mleket. Milliy daramad tiykarinda sanaat 30%, awil xojalig'i. 14%, xizmet ko'rsetiw 56% di quraydi.
== Sanaati ==
Awir industriyada i.sh. sanaatinin' ulesiu'lesi ju'da ulkenu'lken. MaselenMa'selen, kanshilikka'nshilik sanaati, qara ha'm rengli metallurgiya, kemesazlik, awir mashinasazlik, neft ximyasiximiyasi' ha'm koks ximyasiximiya sanaati, sonin'day, harbiya'skeriy sanaat rawajlanganrawajlang'an.
== Arxitekturasi ==
U. Aymag'inda paleolit dawrindegida'wrindegi turar jay qaldiqlari, adam ha'm haywan musinsheleri saqlanip qalgan. Birinshi uyler Vizantiya arxitekturasi tasirinde tiklengen. Kiyevdagi Ayo Sofiya sabori ha'm Altin darwaza (11-a.
nin' 1yarmi) usi dawirge tiyisli yadgarliklardir. Uliwma, U. Arxitekturasi Evropa arxitekturasi ruxinda rawajlanip kelgen, maselen, tasdan qala ha'm saraylar qurilgan, su'wret ha'm ameliy bezew aserleri jaratilgan. 14—16a.lerde Volin, Podolye ha'm Galitsiyada koplegenko'plegen istehkam monastirler barpa etildi. 16-a. 2yarimi ha'm 17-a. baslari U. Arxitekturasinda oyaniw dawrinin' tasiri seziledi, xalqshillik unsurleri korineko'rine baslanadi. 18-a. baslarinda Sol sahil U.da barokko uslubi u'stu'nlik qilg'an bolsa, tez arada rokoko u'sliwbi hamha'm kirib keldi, dunyawiydu'nyawiy arxitektura rawajlandi.
{{stub}}
[[Kategoriya:Ma'mleketler]]
|
