Algoritm

Algoritm - berilgen nátiyjege erisiw ushın etiliwi kerek bolǵan anıq kórsetpeler izbe-izligi. Algoritm keń mániste tek kompyuterge tiyisli termin bolmay, bálki ol jaǵdayda berilgen kórsetpelerdi atqara alıwshı hár qanday zatqa tiyisli bolıp tabıladı.

Algoritm, algoritm - málim bir túrge tiyisli máselelerdi sheshiwde isletiletuǵın ámellerdiń arnawlı bir tártipte atqarılıwı haqqındaǵı anıq qaǵıyda (programma ). Kibernetika hám matematikanıń tiykarǵı túsiniklerinen biri. Orta ásirlerde o'nli sanaq sisteması boyınsha tórt arifmetik ámel atqarılatuǵın qaǵıydanı Algaritm dep ataǵan. "Bul qaǵıydalar matematikaǵa 9-asirde al-Xorezmiy tárepinen kiritilgen. Evropada bunday qaǵıydalar onıń tuwılǵan jurtına salıstırǵanda latınshalastırılǵan (Algoritmus yamasa Algorithmus formasında "algorizm" delingen), keyinirek " algoritm" ga aynalǵan" (akademikalıq A. N. Kolmogorov). Pánge " Yevklid algoritmi", " Ǵiyosiddin Koshiy algoritmi", " Laure algoritmi", " Markov algoritmi" dep atalıwshı algoritmlar málim. Algoritm túsinigi barǵan sayın keńeyip barıp, kibernetikaning teoriyalıq hám logikalıq hasası esaplanǵan algoritmlar teoriyası payda boldı. Ózbekstan Respublikasında bir neshe ilmiy izertlew mákemeleri hám esaplaw oraylarında Algoritmnan paydalanıw salasında nátiyjeli jumıslar alıp barılmaqta. Mısalı Ózbekstan Pánler akademiyası " Kibernetika" ilimiy islep shıǵarıw birlespesinde, Ózbekstandaǵı barlıq universitetlerde, Tashkent mámleket texnika universitetinde, Ózbekstan Respublikası Makroiqtisod hám statistika ministrligi qasındaǵı Esaplaw orayı hám basqa mákemelerde alıp barılıp atırǵan jumıslar buǵan mısal bóle aladı.

Atama tariyxı

"Algoritm" termini ataqlı matematikalıq, jerlesimiz Al-Xorezmiy atı menen baylanıslı bolıp, onı latınlastırıliwi bolıp tabıladı. Bizge málim bolǵan eń áyyemgi algoritm bul Yevklid algoritmı bolıp tabıladı. Algoritmlar teoriyası, ásirese, XX asirde júdá rawajlanıp, ol menen Tyuring, Post, Chyorch, viner, Markov, Kolmogorov sıyaqlı joqarı ilimpazlar shuǵıllanıwǵan.