Abidjan Maxmudov

Abidjan Abduxaliqovich Maxmudov, Abid shattaq (1871, Marģılan — 1936.21.11) — Túrkstandaģı jádidshilik háreketi wákili, iri investr, baspa hám jámáát arbabı. M. Qoqanģa kóship kelip, medrese tálimin aldı. 1898-jılda Sheleken yarım aral (Káspiy teńizi)ne barıp, túrli isler menen bánt boldı. Sherikshilikde alģan jerinen neft shıģıp, bayıp ketedi.

Sankt-Peterburg untinniń tawkán injinerligi fakultetin tamamlaģan. Qoqanģa qaytqan soń, taw-kán óneri menen shuģıllanıp, Ferģana oypatlıģında bir neshe neft kánlerin ashıwda qatnasqan. Sharsuwdaģı altınshırpı kánin satıp alģan. Ferģana oypatlıģındaģı jádidshilik háreketinde qatnasqan hám olardı finans jaqtan támiynlep turģan. Qoqanda baspaxana qurģan (1914). „Sadoi Ferģana“ (1914), „Tiri sóz“ (1917) hám rus tilinde shıqqan „Ferganskoye exo“ (1914) gaz.lardıń jazıwshısı hám baspası. Maxmudov xalıqqa global maqalalar menen shıǵıp, Túrkstan xalqın aģartıwshı bolıwǵa shaqırģan, onı azatlıq ushın gúreske shaqırģan.

Qoqan qalası Duması basshısı orınbasarı (1917). Túrkstan Muxtariyati húkimetiniń azıq-awqat wáziri (1917—1918). Muxtariyat tamamlanģannan keyin, Moskvaģa barıp, RSFSR Milletler isleri xalq komissarlıģı qasındaģı Túrkstan kepilxanasında televidenie bólimi basshısı hám basqa lawazımlarda islegen (1919—1921). Tashkentge qaytqannan soń, dáslep Túrkstan MIQ da islegen (1921), soń Ferģana oypatlıģına barıp, „Milliy isenim“ shólkeminiń bólimin dúzgen hám sovetlerge qarsı iskelik alıp barǵan. Sovet rejimi tárepinen bir neshe márte qamaqqa alınģan. Awır kesellikten dúnyadan kóz jumdı.

Ádebiyatlar

• Umıtılmas siymalar. Jádidshilik háreketiniń namayandalari, T., 1999; Rajabov Q., Haydarov M., Túrkstan tariyxi (1917—1924-jıl), T., 2002.

Qahraman Rajabov.