«Hello, World» programması

"Hello, World!" − programması ádette ekranǵa (kóbinese konsolǵa) "Hello, World!" tekstin shıǵaratuǵın (yamasa kórsetetuǵın) ápiwayı kompyuter programması. Qaraqalpaqsha "Sálem, álem!" dep te jazıladı. Ulıwma maqsetli programmalastırıw tilleriniń kópshiliginde kodtıń kishi bólegi bolıp, bul tildiń tiykarǵı sintaksisin súwretlew ushın qollanıladı. "Hello, World!" baǵdarlaması kóbinese jańa programmalastırıw tilin úyrenip baslaǵan studenttiń jazǵan birinshi programması bolıp tabıladı, biraq bunday programma derek kodın kompilyaciyalawǵa yamasa iske túsiriwge arnalǵan kompyuter programmalıq támiynatınıń durıs ornatılǵanına hám onıń operatorı onı qalay túsinetuǵının tekseriw hám sawatlı tekseriw retinde de paydalanılıwı múmkin.

C tilinde "Hello, World!" qol menen jazılǵan hám Brayan Kernigan qol qoyǵan programması (1978)

Programmalastırıw jaratılǵannan berli, kishi test programmalarında "Hello, World!" sóz dizbegin qollanıw dástúri qáliplesti. Test xabarı retinde BCPL-de aldınıraq qollanılǵan. 1978-jılǵı The C programmalastırıw tili kitabındaǵı programma úlgisi tásir kórsetti. Kitaptaǵı mısal programma "Hello, World!" dep basıp shıǵarıldı hám 1974 jılı Brayan Kernigannıń Bell Laboratories ishki memorandumınan miyras bolıp, onıń atı "Programming in C: A Tutorial" (qaraqalpaqsha. C tilinde programmalastırıw: Qollanbası:)

main( ) {
        printf("hello, world");
}

Joqarıda keltirilgen mısalda main( ) funkciyası programmanıń qayerde orınlanıw kerekligin anıqlaydı. Funkciya denesi bir operatordan ibarat bolıp, printf() funkciyasın shaqırıw, “basıp shıǵarıw formatlanǵan” degen mánisti bildiredi; ol konsolǵa parametr retinde berilgenniń hámmesin shıǵaradı, bul jaǵdayda string "hello, world". C tili versiyasınan aldın Kernigannıń óziniń 1972-jılı B tilinde oqıw qollanbası kitabı bar edi, bunda programmanıń birinshi belgili versiyası sırtqı ózgeriwshilerdi sáwlelendiriwge arnalǵan mısalda ushırasadı:

main( ) {
    extrn a, b, c;
    putchar(a); putchar(b); putchar(c); putchar('!*n');
}
 
a 'hell';
b 'o, w';
c 'orld';

Joqarıdaǵı hello, world! programması jańa qatar simvolı menen terminalda. Fraza bir neshe ózgeriwshige bólingen, sebebi B tilinde simvol konstantası tórt  ASCII simvolı menen sheklengen. Oqıw qollanbadaǵı aldınǵı mısal hi! (sálem) terminalda hello, world! biraz uzaǵıraq sálemlesiw retinde kirgizildi, onıń ańlatpası ushın bir neshe simvol konstantaları talap etiledi.

Variaciyalar

"Hello, World!" Sony PlayStation Portable-da isleytuǵın programma túsiniginiń dálili retinde

"Hello, World!" programmaları hár túrli tillerde quramalıǵı jaǵınan túrlishe boladı. Ayırım tillerde, ásirese skript tillerde "Hello, World!" programması bir operator retinde jazılıwı múmkin, al basqalarında (ásirese kóplegen tómen dárejeli tillerde) taǵı da kóplegen operatorlar kerek bolıwı múmkin. Mısalı, Python-da Hello, World! qatarın basıp shıǵarıw ushın jańa qatardı basıp shıǵarıw kerek("Hello, World!"). Kerisinshe, C++ tilindegi ekvivalent kod kirgiziw/shıǵarıw programmalıq támiynat kitapxanasın importlawdı, kiriw noqatın qol menen járiyalawdı hám shıǵıw qatarın standart shıǵıw aǵımına jiberiw kerekligi tuwralı anıq kórsetpeni talap etedi.

Perspex-te CNC qayta islew testi

"Hello, World!" sóz dizbegi bas háripler menen punktuaciyalıq belgilerinde hár túrli qolaysızlıqlardı kórdi, mısalı aldınǵı H hám W bas háripleri, útir yamasa úndew belgisiniń bolıwı. Ayırım qurılmalar formattı anıq variaciyalar menen shekleydi, mısalı tek bas háriplerdi qollaytuǵın sistemalardaǵı barlıq bas háripler menen jazılǵan versiyalar, al ayırım ezoterikalıq programmalastırıw tilleri biraz ózgertilgen qatardı basıp shıǵarıwǵa tuwra keliwi múmkin. Mısalı, birinshi áhmiyetsiz bolmaǵan Malbolge programması "HEllO WORld" dep basıp shıǵardı, bul jetkilikli jaqsı dep anıqlandı. Shıǵıw retinde basqa adam tilleri qollanıldı, mısalı Go programmalastırıw tiline arnalǵan oqıw qollanbası programmalastırıw tiliniń Yunikod qollawın kórsetetuǵın inglis hám qıtay yamasa yapon simvolların shıǵardı. Taǵı bir kórnekli mısal - Rust programmalastırıw tiliniń basqarıw sisteması jańa proektlerdi jaratıw waqtında avtomat túrde "Hello, World!" programmasın engizedi.