Mozambik buǵazı

Mozambik buǵazı (malag. Lakandranon'i Mozambika, port. Canal de Moçambique, franc. Canal du Mozambique) — Hind okeanınıń batıs bólegindegi Afrika kontinenti hám Madagaskar atawın ajıratıp turatuǵın buǵaz. Ol jer júzindegi eń uzın buǵaz bolıp, uzınlıǵı shama menen 1760 kilometr, buǵazdıń eń tar jerindegi eni - 422 kilometr, eń kishi talveg tereńligi - 117 metr, eń úlken tereńligi - 3292 metr.

Buǵaz arqalı Afrika jaǵaların boylap arqadan qublaǵa baǵıtlanǵan, Iyneli tumsıǵı arqalı ótetuǵın, 1-1,5 uzel tezligindegi turaqlı aǵıs ótedi.

Payda bolıw tariyxı

Bunnan 150 million jıl aldın (mezozoy dáwirinde) áyyemgi superkontinent Gondvana eki bólekke bólingen: batıs (Afrika, Arabstan hám Qubla Amerika) hám arqa (Avstraliya, Antarktida, Madagaskar hám Hindistan). Olardıń shegarası Mozambik buǵazı edi. 125 million jıl aldın Arqa Gondvana "Indigaskar" hám Avstraliya-Antarktidaǵa bolinip, olar arasında Hind okeanı qáliplese baslaǵan. 90 million jıl aldın Hindistan hám Madagaskardıń bir-birinen ajıralıwı júz berdi. Solay etip, Mozambik buǵazı júz million jıldan artıq waqıttan berli bar.