Malagasi tili

Malagasi tili (óz atı malagasy; gónergen russhada beriliwi malgash tili, francuzsha langue malgache birikpesinen alınǵan) — tiykarınan Madagaskar mámleketinde jasawshı malagasi (malgash) xalqınıń ana tili. Bul til Madagaskar atawınıń da rásmiy tili esaplanadı. Afrika kontinentindegi birden-bir avstroneziya tilleri shańaraǵına kiriwshi til. Bul tilde sóylewshiler jaqın átiraptaǵı Reyunyon, Komor, Seyshel hám taǵı basqa atawlarda, sonıń menen birge, burınǵı koloniya metropoliyası bolǵan Franciyada da jasaydı.

Tariyxı

Malagasi tili jaqın átiraptaǵı Afrika tilleri menen baylanıslı emes. Bul avstroneziya shańaraǵına tiyisli malayo-polineziya tilleriniń eń batıs tarqalǵanı bolıp tabıladı. Bul baylanıs XVIII ásirdiń ózinde-aq belgili bolǵan. Malagasi Indoneziya, Malayziya hám Filippin mámleketlerinde tarqalǵan tiller menen jaqın baylanıslı. Oǵan eń jaqın tiller bolıp Kalimantan atawında sóylesiletuǵın tiller esaplanadı. Malagasiy tiliniń tiykarǵı sózligi Kalimantan qublasındaǵı Barito dáryası aymaǵındaǵı maanyan tiliniń sózligi menen 90% uqsaydı. Bul bolsa Madagaskarǵa birinshilerden bolıp joqarıda atap ótilgen aymaqtan shıqqan adamlar kóship ótkenligin bildiredi. Bul kóshiw áyne ne ushın júz bergenligi málim emes. Keyinirek bul Indoneziyalı kóship keliwshiler shıǵıs afrikalılar hám arablar menen aralasıp ketedi.

Malagasi tilinde bantu, suahili hám arab tillerinen, sonıń menen birge, francuz (ilgeri Madagaskar koloniya húkimeti tili) hám inglis (XVIII ásirde atawda jaylasqan qaraqshılar sóylegen) tillerinen kirip kelgen sózler bar.

Malagasi tili óziniń bay awızeki salt-dástúr qosıqları hám ráwiyatlarına iye bolıp, XV ásirden baslap jazba ádebiyat kórinisine iye.

Paydalanılǵan ádebiyatlar

Аракин В. Д. Мальгашский язык. — М.: Издательство восточной литературы, 1963. — 64 с. — (Языки зарубежного Востока и Африки).