20:51, 2008 j. maydıń 30 waqtındaǵı nusqası redaktorlaw AZatBot~kaawiki (talqılaw \| úlesi) 57 edits k robot Adding: ru:Баласагуни, Юсуф Хасс Хаджиб ← Aldınǵı parq		11:47, 2009 j. iyuldıń 13 waqtındaǵı nusqası redaktorlaw qaytarıw MauritsBot (talqılaw \| úlesi) 57 edits k robot Adding: ky:Жусуп Баласагын; cosmetic changes Keyingi parq →
Qatar No 1: '''Yusip Has Ha'jib''' XI a'sirde jasag'an shıg'ıs ellerinin' ko'pshiligine belgili bolg'an ko'rnekli [[~~Shayır\|~~shayır]] ha'm [[Alım\|alımlardın']] biri. Ol jasap turg'an zaman tu'rkiy xalıqlar birlespesinin' en' rawajlang'an zamanı Qaraxakiyler ma'mleketinin' ilim ha'm pa'n jag'ınan o'sip, joqarg'ı basqıshqa ko'terilgen da'wiri edi. Sonın' ushında bul a'jayıp shayır tu'rkiy tilindegi jazba poeziyanın' baslawshıların'ın' biri boldı. Yusup Has Ha'jib Balasag'uni "[[Qutadg'u bilik\|Qutadg'u biliktı]]" hijri esabı menen 462-jılı, jan'a jıl esabı boyınsha 1070-jılları jazıp pitkergen. Bul haqqında avtordın' o'zi de "on segiz ayda jazıp pitkerdim" degen pikirdi aytqan. Bunnan tısqarı onın': "Jasta eliwge kelip qaldı. Bir waqıtları qara g'arg'a edik. Endi aqıl da a'bden tolısıp, shash ta ag'arın'qırap, aq quwg'a aylanıp baratırmız" degen so'zlerine qarag'anda, bul da'standı ol eliw jaslar shamasında jazıwg'a kirisken. Usınday mag'lıwmatlarg'a tiykarlanıp "Qutadg'u bilik"tin' 1070-jılları jazılıp pitkerilgenligin esapqa alg'anda, onın' avtorı bolg'an Yusup Balasag'unidin' 1015-jılları tuwılg'anlıg'ın tastıyıqlawg'a boladı. Yusip Has Ha'jibtin' "Qutadg'u bilik" (Baxıtqa baslawshı bilim) shıg'armasının' ha'zirge shekem tek u'sh nusqası g'ana tabılg'an. Bunın' en' birinshisi - Ve-sh nusqası. Bul kitap 1439-jılı Gerat qalasında ko'shirilgen bolıp, son'ınan belgisiz sebepler menen [[Stambul\|Stambulg'a]] alıp ketiledi. Bul kitap sol jerde diplomatiyalıq xızmette ju'rgen belgili [[~~Avstriya\|~~Avstriya]] alımı İosif fon Xammer Purgishtal qolına tu'sedi de, onı satıp alıp Venadag'ı korollik kitapxanag'a sıylıqqa beredi. Solay etip bul kitap Qutadg'u biliktin' Vena nusqası dep ataldı. Ekinshisi Kair nusqası bolıp, bul qoljazba negizinen arab ha'ribi menen ko'shirilgen. 1896-jılı nemis alımı B. Morits ta'repinen tabılg'an. Usı nusqa tiykarında ko'shirilgen belgili rus alımı V. V. Radlov qoljazbası SSSR İlimler Akademyasının' Shıg'ıstanıw institutının' Peterburg bo'liminde saqlanadı. U'shinshisi [[~~Namangan\|~~Namangan]] nusqası 1914-jılı A.Z.Valitova ta'repinen O'zbekstaniın' [[~~Namangan\|~~Namangan]] qalasınan tabılg'an. Bul kitap 1967-jılı belgili o'zbek alımı Qayum Karimov ta'repinen transkriptsiyalanıp baspadan shıqtı. Da'standa avtor negizinen to'rt tu'rli ma'seleni ortag'a qoyadı. Qatar No 36: Yusip Has Ha'jib bul kitaptın' jazılıwı haqqında ayta kelip: "Meni qartayg'an halımda g'ana bul du'nyanın' ta'shwishlerin jaqsı sezdim. Jaqsılar menen bir qatarda bul du'nyada jaman adamlar da a'dewir ko'p eken. Eger bular bir shımshım bolsada danalıqtan sabaq alsa, bunday bolmas edi degen oy qıyalıma keldi. Solay etip bul shıg'armanı jazıwg'a kiristim. Sonshama ha'diyselerdi sezip ju'rgen bolsamda bul ku'nge shekem bir qatar jazbag'anım ushın o'zimdi keyidim - dep aytadı. Qullası, Yusip Has Ha'jibtin' "Qutadg'u bilik"tı og'ada erte da'wirlerde jazılıp qalıwına da'stan, danıshpanlıq haqqındag'ı en' a'jayıp shıg'arma bolıp esaplanadı. [[~~Category~~Kategoriya:A'debiyat]] [[en:Yusuf Balasaghuni]] [[ja:ユースフ・ハーッス・ハージブ]] [[kk:Баласағын, Жүсіп]] [[ky:Жусуп Баласагын]] [[lt:Jusufas Balasagunis]] [[ru:Баласагуни, Юсуф Хасс Хаджиб]]

Yusup Has Hájip: Ózgerisler arasındaǵı ayırmashılıq