Afrika: Ózgerisler arasındaǵı ayırmashılıq

[[ImageSu'wret:LocationAfrica.png|thumb|Du'nya kartasında Afrika]]

'''Afrika''' u'lkenligi boyınsha ekinshi [[Materik|materik]] bolıp ol du'nya ju'zi jerinin' besten bir bo'liminen azmaz ko'birek jerdi iyeleydi ha'm ol ulken ko'lemde suw menen qorshalg'an. Ol 61 ma'mleketten ibarat ha'm ol jerde du'nya ju'zi xalq ının' 14% i jasaydı. Ol adamzat jasag'an en' birinshi materik esaplanadı.

* [[Arqa|Arqasında]] [[Jer orta ten'izi|Jer orta ten'izi]] arqalı [[Evropa|Evropa]] menen

* [[Shıg'ıs|Shıg'ısında]] [[Suez kanalı|Suez kanalı]] ha'm [[Qızıl ten'iz|Qızıl ten'iz]] arqalı [[Azia|Azia]] menen

* [[Shıg'ıs|Shıg'ısında]] [[Hind okeanı|Hind okeanı]] arqalı [[Avstraliya|Avstraliya]] menen

* [[Batıs|Batısında]] [[Atlantika okeanı|Atlantika okeanı]] arqalı [[Amerika|Amerika kontinenti]] menen shegaralasqan.

== Geografiya ==

=== Arqa yamasa Saxara Afrikası ===

[[ImageSu'wret:Africa FebAug.gif|thumb|Bul su'wret [[Fevral|Fevral]] ha'm [[Avgust|Avgustta]]ta (jazdan aldın ha'm keyin) o'simlikler qay jerde en' ko'p ekenligin ko'rsetedi]]

Arqa Afrikanın' ko'pshilik bo'limin Saxara sho'listanlıg'ı iyelegeni ushın ol jerler qurg'aq ha'm jıllı ha'm jawınlı ma'wsim bolmaydı. Saxara Afrikasında [[Da'rya|da'rya]] yamasa basqa suw o'zekleri ju'da az. Bunın' jıllı ha'm qurg'aq bolıwının' sebebi, materik ju'da' ken' yag'nıy jawın ha'm samal alıp keliwshi okeannan alısta jaylasqan. Bulaq sıyaqlı jer astı suw o'zekleri sho'lde ju'da' a'hmiyetli. Bular a'dette oazislerdi payda etedi. Oazis bul sho'l ortasındag'ı jasıl (o'simlikli) jer.

Tropikler ju'da' jıllı jerler esaplanıp, onın' orayında [[Ekvator|ekvator]] jaylasqan (on' ta'repte qızıl sızıq penen ko'rsetilgen). Bul sızıqlar haqıyqatında joq, olar tek adamlar ta'repinen quyashtın' nurları qay jerde en' ku'shli ekenligin ko'rsetiw ushın qollanıladı.

[[ImageSu'wret:Libyen-oase1.jpg|thumb|left|Bul o'simliklerge bay oazis [[Liviya|Liviyada]]da jaylasqan.]]

Alıs arqadag'ı ellerdin' hawa-rayı salqınraq ha'm [[Jer orta ten'izi|Jer orta ten'izi]] boyındag'ı [[Evropa|Evropa]] ma'mleketlerindegi hawa-rayına jaqın.

=== Qubla yamasa Kishi Saxara Afrikası ===

[[ImageSu'wret:800px-tropical wet forests.png|thumb|Jasıl jer ıg'al tog'aylardı ko'rsetedi.]]

=== Haywanatları ===

Africa has a lot of wildlife. There are many types of animals there. Some are [[cheetahs]], [[elephant|elephants]]s, [[lion|lions]]s, [[snake|snakes]]s, [[giraffe|giraffes]]s, and a lot more. Over 2,000 types of [[fish]] live in African [[lake]]s and [[river]]s.

Afrika haywanlarg'a bay. Ol jerde haywanlardın' tu'rleri ko'p. Ma'selen [[Gepard|gepard]], [[Pil|pil]], [[Arıslan|arıslan]], [[Jılan|jılan]], [[Jiraf|jiraf]] ha'm ko'plegen basqa haywanlar. Afrika [[Ko'l|ko'l]] ha'm [[Da'rya|da'ryalarında]] [[Balıq|balıqtın']] 2,000 nan aslam tu'ri jasaydı.

== Siltewler ==

== Basqa web-saytlar ==

* [http://www.africannews.eu/ Afrika jan'alıqları (Herald Tribune) (''inglis tilinde'')]

[[CategoryKategoriya:Afrika]]