Qaraqalpaqsha Wikipedia

Xojeli rayonı: Ózgerisler arasındaǵı ayırmashılıq

Bettiń tariyxın sholıw
← Aldınǵı parqKeyingi parq →
Content deleted Content added
VizualWikitekst
k Qareken Balasi Xo'jeli rayonı бетін Xojeli rayonı бетіне жылжытты (айдатқыш қалдырмады)
Өңдеу түйіні жоқ
Teg: Mobile edit Mobile web edit
Qatar No 1:
'''Xojеli rayonı''' - Qaraqalpaqstan Respublikasındagı rayon. 19261927-jıl j.3-iyulda 14 yanvarda payda etilgendúzilgen. A'miwda'ryanın'Ámiwdáryanıń shep jagasındajaǵasında jaylasqan. Arqadan [[No'kis]], qubla-shıg'ıstan Qarao'zek, Batısdan Qanliko'l, Shomanay rayonları, Batıs ha'm qubladan [[Tu'rkmenistan]]nın' go'neu'rgensh rayonı menen shegaralas. Aymag'ı. 0,8555 mın' km2kv.km. Xalqı sanı 146121,48 mın' adam (20042019-jıl 1-iyul). Rayonda 9 awıl puqaralar jıyını (A'miwda'ryaÁmiwdárya, Begjap, Janajap, Kenages, KalabKulab, Naymanko'lNaymankól, Sarayko'lSaraykól, Sarishu'nko'lSarıshúngill, Samanko'lSamankól, Qumjıqqın), 1 qala (Xojeli), 1 qalasha (Vodnik) bar. Rayon orayı — Xojeli qalası.
 
Tábiyati. Relyefi tiykarınan tegislikten ibarat. Klimatı keskin kontinental. Jıllıq ortasha temperatura +11°. Yanvardıń ortasha temperaturası -6,9°, eń tómen temperatura -32°. Iyuldıń ortasha temperaturası +27,1°, eń joqarı temperatura +44°. Vegetaciya dáwiri 196 kún. Jılına 120 mm jawın-shashın túsedi. Rayon aymaǵınan Qońırat hám Súwenli kanalları aǵıp ótedi.
Tabiyati. Relyefi, tekislikden ibarat. Klimatı keskin kontinental. Jilliq ortasha tra 11°. Yanvardın' ortasha trasi —6,9°, en' pa's tra —32°. Iyuldın' ortasha trasi 27,1°, en' joqarı tra 44". Vegetatsiya dawrı 196 kun. Jılına 120 mm jawın jawadı. Rayon aymag'ı arqalı Qon'ırat ha'm b. kanallar ag'ıp o'tedi. O'simliklerden qamıs, qoytiken, ro'bek, biydayiq, ajrıq, qarabaraq, aqbas, qarag'ay, julg'un, toran'g'ıl, jabayı jiyde, tal, selin ha'm b. o'sedi. Jabayı haywanlardan, tiykarınan kemiriwshiler, sudrelip ju'riwshiler; quslardan u'yrek, g'az, aqqus, birqazan, chittek, inuya, diyqanchımshıq, qızılıshtan, sassıqpopishak, zarg'aldaq ha'm b. Ushraydı. Topraqları, tiykarınan, qumlı sho'l topraqlar. Paydalı qazılmalardan aqtas, alınadı. (Sarichunko'l, Naymanko'l).
 
Ósimliklerden qamıs, qoǵa, qoytiken, biydayıq, ajırıq, qarabaraq, aqbas, qaraǵay, júzgin, toranǵıl, jabayı jiyde, tal hám basqalar ósedi.
Xalqı, tiykarınan, qaraqalpaqlar ha'm o'zbekler, sonın'day, qazaq, tu'rkmen, worıs, tatar, koreys ha'm b. millet wa'killeri ha'm jasaydı. Xalqının' ortasha tıg'ızlıg'ı 1 km² ga 172 adam (2004).
Jabayı haywanlardan tiykarınan kemriwshiler, jer bawırlawshılar; quslardan úyrek, ǵaz, aq qus, qutan, birqazan, shımshıq, qızılıshtan hám basqalar ushıraydı.
Topıraqları tiykarınan qumlı shól topıraqlar.
 
 
Ekonomikası. Rayonda 10 sana'at ka'rxanası (sodan, un ha'm jarma kar-ları, shalı okdash, aralas jem zavodları ha'm b.), 4 avtoka'rxana, poshta, elektr baylanısı ka'rxanaları, temir jol, transportı, ga'z quwurları (RFnın' woraylıq r-nları ha'm Uralg'a ga'z jetkezip beretug'ın kompressor st-yalar), tigiwshilik fabrikası, gilemshilik ka'rxanası ha'm b. Xizmet ko'rsetedi.
Paydalı qazılmalardan aqtas, alınadı. (Sarichunko'l, Naymanko'l).
Xalqı tiykarınan qaraqalpaqlar, sonday-aq ózbek, qazaq, túrkmen, tatar, rus, koreyc hám basqa millet wákilleri de jasaydı. Xalqınıń tıǵızlıǵı 1 kv.km. maydanǵa 221,4 adam.
 
Ekonomikası.
Rayonda 10 sanaat kárxanası, 4 avtokárxana, pochta, elektr baylanıs kárxanaları, temir jol transportı, gaz qubırları, tigiwshilik fabrikaları, gilemshilik kárxanası hám basqalar islep tur.
Awıl Xojalıg'ının' tiykarg'ı tarmag'ı — paxtashılıq. G'a'lle, palız eginleri ha'm kartoshka, shalı, ma'kke, ju'weri, eginleri ha'm egiledi. 11 shirket, 5 fermer xojalıq birlespesi bar. 490 diyqan xojalıg'ı payda etilgen. Rayondag'ı 329 dana fermer xojalıg'ı diyqanshılıq, 69 xojalıq sharwashılıq, 16 sı bag'darshılıq penen shug'ullanadı. Rayonda 22,5 mın' gektar jerge awıl xojalıg'ı eginleri egiledi. Awıl xojalıg'ındag'ı, jeke xojalıqlarda qaramal, qoy ha'm eshki, jılqı, pa'rrende bag'ıladı. Pilleshilik penen ha'm shug'ullanıladı.
 
Rayonda 72 ulıwma ta'limbilim beriw mektebi, 2 bekitilgenarnawlı internet mektebiinternat, miyribanlikbalalar u'yiúyi, 4 oqıwshılardı kasipgekásipke bag'darlawbaǵdarlaw orayı islep turıptıtur.
9 mádeniyat úyi, 3 klub, xalıq teatrı, mádeniyat hám dem alıw baǵı, 35 kitapxana xalıqqa xızmet kórsetpekte. 3 emlewxana, 5 poliklinika, 2 dispanser, 10 awıllıq vrachlıq punktı, 4 awıllıq varchlıq ambulatoriyası, 14 feldsherlik punktı, qıstawlı medicinalıq járdem bólimi bar.
 
{{Kaa-stub}}
"https://kaa.wikipedia.org/wiki/Xojeli_rayonı" saytınan alınǵan