Ózbekstan: Ózgerisler arasındaǵı ayırmashılıq
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ Teg: Mobile edit Mobile web edit |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
Qatar No 60:
}}
'''Ózbekstan''' - [[Oraylıq Aziya|Oraylıq Aziyadag'ı]] mámleket. Ózbekstannın' paytaxtı — [[Tashkent]] qalası. Mámleket tili — Ózbek tili. Aymağı — 448,960 km2. Xalqı sanı (2019-jıl mart ayına kóre) — 34,001,400 . Pul birligi — [[swm]]. Ózbekstan Respublikası 12 wa'layat ha'm [[Qaraqalpaqstan]] Respublikasınan iba'rat. Ózbekistannın' ulıwma shegarası 6,221 kilometrge, Batıs jag'ınan, shıg'ısqa 1,425 kilometrge, arqadan qublag'a 925 kilometrge sozılg'an. Batıstan ha'm Arqadan [[Qazaqstan]] (shegara uzınlıg'ı 2203 km.) menen, shıg'ısdan [[Qırg'ızıstan]] (shegara uzınlıg'ı 1099 km.) ha'm [[Ta'jikistan]] (shegara uzınlıg'ı 1161 km.) menen, qubladan bolsa, [[Tu'rkmenstan]] (shegara uzınlıg'ı 1621 km.) ha'm [[Afg'anstan]] (shegara uzınlıg'ı 137 km.) menen shegaralas.
== Geografiyasi ==
[[File:Chiwa_panorama.jpg|thumb|800px|center|Xiywa]]
{{main| Ózbekstan geografiyası}}
[[File:UN-Uzbekistan. svg| thumb| left| vertikal = 1.15| Ózbekstan kartası, sonday-aq aldınǵı [[Aral teńizi]]. ]]
Ózbekstannıń maydanı {{convert| 447400| km2| sqmi}} ga teń. Bul dúnya boyınsha 56 -orında hám xalqı boyınsha 42-orında turadı. <ref> {{cite web| url = http: //www. worldatlas. com/aatlas/populations/ctypopls. htm| title = Mámleketler world| publisher = worldatlas. com| accessdate = 2010 jıl 2-may| url-status = janlı| archiveurl = https: //web. archive. org/web/20100507141553/http: //www. worldatlas. com/aatlas/populations/ ctypopls. htm| arxivlanǵan = 2010 jıl 7-may}}} </ref> [[Ǵárezsiz Mámleketlikler Doslıq awqamı|ǴMDA]] mámleketleri arasında ol aymaǵı boyınsha 4-orında hám xalqı boyınsha 2-orında turadı. <ref name = " uzstat" />
Ózbekstan keńlikler [[37-parallel arqa| 37 °]] hám [[46-shı parallel arqa| 46 ° N]] hám uzınlıqlar [[56-meridian shıǵıs| 56 °]] hám [[74-meridian shıǵıs| 74 ° E] ]. Ol batıstan shıǵısqa 1425 km hám arqadan qublaǵa 930 km ge sozılǵan. Arqa hám arqa-batısda [[Qazaqstan]] hám [[Aralqum shóli]] (burınǵı [[Aral teńizi]]) menen qubla-shıǵısta,[[Turkmenistan]] hám [[Afganistan]] qubla-batısda,[[Tadjikistan]] ga shekem qublası -shıǵısda hám [[Kirgizstan]] den arqa-shıǵısda, Ózbekstan eń iri [[Oraylıq Aziya]] mámleketlerinen biri hám qalǵan tórtewi menen shegara qatar Oraylıq Aziyadaǵı birden-bir mámleket bolıp tabıladı. Sonıń menen birge, Ózbekstan qublada [[Afganistan]]menen qısqa shegaranı 150 km iyeleydi.
Ózbekstan qurǵaqlay, teńizge shıǵıw imkaniyatı joq mámleket. Bul dúnyadaǵı eki [[ikki márte teńizge shıǵıw múmkinshiligine iye bolmaǵan]] mámleketlerden biri (yaǵnıy basqa teńizge shıqpaǵan mámleketlikler menen oralǵan teńizge shıǵıwsız mámleket), ekinshisi [[Lixtenshteyn]]. Bunnan tısqarı,[[endoreyik háwiz]] lar qatarında jaylasqanlıǵı sebepli, onıń hesh bir dáryası teńizge alıp barmaydı. Onıń aymaǵınıń 10 procentten kamrog'ini dárya oypatlıqları hám oazislerdegi intensiv túrde suwǵarılatuǵın erler hám ilgeri [[Ataw teńizi]] dúnyadaǵı eń jaman ekologiyalıq páleketlerdiń birinde qurıtılǵan. <ref> {{yangiliklar keltirilgen| avtor = Daily Telegraph| bas bet = Ataw teńizi 'sayyoramizning eń jaman ekologiyalıq bálelerinen biri'| url = https: //www. telegraph. co. uk/earth/earthnews/7554679/Aral-Sea-one-of-the-planets-worst-environmental-disasters. html| sáne = 5 aprel 2010 jıl| accessdate = 1 may 2010| location = London| jumıs = [[The Daily Telegraph]]| arxivurl = https: //web. archive. org/web/20100408214552/http: //www. telegraph. co. uk/earth/earthnews/7554679/Aral- Sea-one-the-planets-jaman -Environment-disasters. html| arxivlanǵan = 8 Aprel 2010| url-status = live}} </ref> Qalǵanları sheksiz [[Qızılqum shóli]] hám tawlar bolıp tabıladı.
[[File: Koppen-Geiger Map UZB present. svg| thumb| shep| Kopen ıqlım klassifikaciyası boyınsha Ózbekstan kartası]]
Ózbekstandaǵı eń bálent noqat [[Xazret Sultan]]- teńiz júzesinen 4643 metr,[[Surxondaryo wálayati]] dıń qubla bóleginde jaylasqan. Tadjikistan menen shegaralas,[[Dushanbe]] dıń arqa-batısiy bóleginde (ilgeri Kommunistlik partiyanıń 22-s'ezdining shıńı dep atalǵan ). <ref name = uzstat> [http://enews. fergananews. com/article.php? id=2051 Ózbekstan óziniń jazıwlar kitabın baspa etedi - Ferghana. ru] {{webarchive| url = https: //web. archive. org/web/20130513010043/http: //enews. fergananews. com/article.php? Id = 2051| sáne = 2013 jıl 13-may}}. 18 Iyul 2007. Alınǵan 29 Iyul 2009. </ref>
Ózbekstanda ıqlım kontinental bolıp, hár jılı kem [[Jawıngershilik]] kútilip atır (100-200 millimetr yamasa 3, 9 -7, 9 dyuym). Jazdıń ortasha joqarı [[Gradus]] 40 ° C ga jetedi {{nowrap| (104 ° F) }}, qishning ortasha tómen temperaturası -23 ° C átirapında {{nowrap| (-9 ° F) } }. <ref name = " LoC: Climate" > [http://lcweb2. loc.gov/cgi-bin/query/r? frd/cstdy:@field (DOCID + uz0029 ) Íqlım] {{webarchive| url = https://web. archive. org/web/20080922172530/http://lcweb2. loc.gov/cgi-bin/query/r? frd%2 Fcstdy%3 A%40 field%28 DOCID+uz0029%29|date=22 sentyabr 2008}}, Ózbekstan : Mámleketshunoslik - Federal izertlew bólimi, Kongress kitapxanası. </ref>
[[Kategoriya:Ózbekstan| ]]
| |||