René Descartes: Ózgerisler arasındaǵı ayırmashılıq

Content deleted Content added
Bakhit (talqılaw | úlesi)
Өңдеу түйіні жоқ
Bakhit (talqılaw | úlesi)
Qatar No 12:
== Dekart ha'm filosofiya (abstrakt pikirlerdi u'yreniw ==
''Birinshi Filosofiya haqqinda Oylaniwlar'' (1641) kitabinda Dekart filosofiyaliq sorawlardi o'zinin' jaratqan ilimiy metodlari menen talqiladi. Ol skeptisizmge (skeptisizm du'nya haqiyqiy emes dep u'yretedi) qarsi pikir ju'ritti. <br />
Onin' pikiri boyinsha ol o'zi bar boliwi sha'rt, sebebi ol o'zinin' oylap turg'anin sezdi; ha'm eger ol oylap turg'an eken, demek ol haqiyqiy (bar). Sebebi eger ol bar bolmaganinda, qalayinsha ol oylap turg'anin seziwi mu'mkin. Ol bul ko'z-qarasti qisqartip, Latinshada minaday dep jazdi: "Cogito ergo sum" (Men oylayman, sol sebepli men barman). <br />
Ol sonday-aq Qudaydin' bar ekenligin o'z oylawin seziwi usilina uqsas usilda ko'rsete aliwina isendi. Dekarttin' oyinsha Quday bul sheksizlik penen birdey; ol sheksizlikti ko'riw mu'mkin dep esapladi, sebebi ol ulkenirek zatti tabiw mu'mkin, al biraq en' u'lken zatti tabiw mu'mkin emes dep oyladi. Onin' oyinsha eger Quday bar bolsa onda bul du'nyada bar boliwi sha'rt, sebebi Quday jaqsi ha'm eger bul du'nya haqiyqiy bolmag'aninda adamlarg'a bul du'nya bar dep oylawg'a jol qoymag'an bolar edi. <br />
Juwmaqlap aytqanda, Dekarttin' oyinsha eger ol oylay alsa, onda ol o'zi haqqinda qa'legen na'rseni bilip aliwi mu'mkin (misali o'zinin' eki qoli, eki ayag'i bar ekenin). Sonday-aq ol Quday bar ekenligin bilgenligi sebepli, ol eki na'rseden turiwi sha'rt: oylaw qa'biletine iye sana ha'm oylaw protsessinen ga'rezsiz biraq og'an birlesken dene. Bul pikir "Kartezian Dualizm" dep ataladi. <br />