René Descartes: Ózgerisler arasındaǵı ayırmashılıq
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
Qatar No 10:
== Dekart ha'm fizika (du'nyani u'yreniw) ==
Dekart o'zinin' ''Metod haqqinda oylar'' (1637) kitabinda o'zi oylap tapqan ilimiy metod tuwrali jazdi. Ol sonday-aq deneler (Geometriya), jaqtiliq (Optika), ha'm hawa-rayi (Meteorologiya) tuwrali da ilimiy miynetler do'retti. Ol geometriyada denelerdi koordinatalar ja'rdeminde ko'rsetiw jolin oylap tapti. Sonday-aq raduganin' ne ekeni haqqinda teoriyanin' da tiykarin saldi. Dekarttin' fizikadag'i ilimiy miynetleri keyinirek ju'da belgili fizik Ser Isaak Newton ushin ju'da a'hmiyetke iye boldi. Newton ha'm sonday-aq James Hook Dekart tuwrali jazg'anda: "Eger men aldig'a bara alg'anim ilim gigantlari iyninde otirg'anim sebepli boldi!" dep jazg'an.
== Dekart ha'm filosofiya (abstrakt pikirlerdi u'yreniw ==
''Birinshi Filosofiya haqqinda Oylaniwlar'' (1641) kitabinda Dekart filosofiyaliq sorawlardi o'zinin' jaratqan ilimiy metodlari menen talqiladi. Ol skeptisizmge (skeptisizm du'nya haqiyqiy emes dep u'yretedi) qarsi pikir ju'ritti. <br />
Onin' pikiri boyinsha ol o'zi bar boliwi sha'rt, sebebi ol o'zinin' oylap turg'anin sezdi; ha'm eger ol oylap turg'an eken, demek ol haqiyqiy (bar). Sebebi eger ol bar bolmaganinda, qalayinsha ol oylap turg'anin seziwi mu'mkin. Ol bul ko'z-qarasti qisqartip, Latinshada minaday dep jazdi: "Cogito ergo sum" (Men oylayman, sol sebepli men barman).
| |||