Keńesbay Raxmanov: Ózgerisler arasındaǵı ayırmashılıq

K.Raxmanov - lirik shayır. Shayırdın' "Bult ha'm quyash", "Jambasqala", "Sen haqqında qosıq", "Ba'ha'r ha'm g'arrılar", "Tan' ashıg'ı", "Qardag'ı iz", "Sho'l da'stanı", "Jasasın paraxatshılıq", "Tazadan kelgen oqıwshı" [[poemaPoema|poemaları]] bar.

"Qardag'ı iz" poemasında [[Ullı Watandarlıq urıs|Ullı Watandarlıq urıs]] jıllarındag'ı bir awılda ju'z bergen qayg'ılı waqıya su'wretlenedi. Jumısqa jaramlı adamlardın' ko'shiligi frontqa ketip qalg'an, kolxoz jumısının' awırmanlıg'ı kempir-g'arrılardın', hayal-qızlardın', mektep oqıwshılarının' moynına tu'sedi. Awıl adamlarının sirkesi suw ko'termeydi. Awıl adamları awır qıyınshılıqlarg'a shıdap, ha'r kim o'zine tapsırılgan jumısları menen ba'nt, mektepte de oqıw ju'rgizilip atır. Urıs waqtındag'ı mektep turmısı ken' su'wretlenedi. Waqıya Sa'rsennin' tilinen bayanlanadı. Sa'rsen sharwanın balası, a'kesi frontqa ketip, kolxozdın' bir pada malı og'an qaladı. Og'an awıldag'I qon'sılas dostısı Mina'j ja'rdemlesedi.

"Sho'l da'stanı" poemasın a'yyemgi [[Ellikqala|Ellikqala]] dalasın bag'ı-bostang'a aylandırg'an insanlarg'a bag'ıshlag'an. Poemada Adam menen ta'biyat arasındag'ı baylanıs jırlanadı. Poema a'skeriy xızmettegi soldat Batırdın' o'z su'yiklisi Raximag'a jollag'an xatı menen baslanıp, og'an jazg'an Raximanın' juwabı menen tamamlanadı. Bir ja'ma'a't xojalıg'ında ko'p jıllardan berli paxtashılıq brigadasın basqaratug'ın Nurman da qasına bes jigit alıp jer o'zlestiriwshiler qatarında Ellikqalag'a keledi. Nurman jaslayınan turmıs qıyınshılıqların bastan keshirgen. Ullı Watandarlıq urısqa qatnasıp, to'rt jıl boyı jawıp turgan oq astında ju'rip, ha'r ta'repleme shınıqqan jigit. Sho'lde gezlesken qıyınshılıqlarg'a shıdam bere almay onın joldaslarınan bir qaytıp ketedi. Basqaları diydilegen ma'qsetine jetip, jan'a rayon ha'm onın orayı bolg'an Bostan qalasın tikleydi.

Awılda orta mektepti pitkerip shıqqan Qurbaniyaz [[No'kis|No'kiske]] kelip, kiriw imtixanların tapsırıp, institutqa kiredi. A'kesinin' uyg'arıwı menen quda tu'sip, atastırg'an qızı Xanım da onın ma'sla'hati menen institutqa kiredi. Skripka boyınsha biletug'ın bolg'nalıqtan institut basshıları ha'weskerler do'geregin sholkemlestiriwdi Qurbaniyazg'a tapsırg'an. Talantlılardı tabıw qıyın boladı. Bir ku'ni koridorda baratırg'an Qurbaniyaz auditoriyalardan birinde qosıq aytqan qızdın' hawazın esitedi. Qosıqtı aytqan u'shinshi kurstın' studentkası Altınay Yusupova eken. Qurbaniyaz onın' menen gezlesip, qansha jalınıp, u'gitlegen menen jan'ag'ı aytqan qosıg'ın qaytıp aytpaydı, ha'weskerler do'geregine de qatnaspaydı. Aqırında Altınay oqıwın taslap awılına ketip qaladı. Qurbaniyazdı onın ushın ayıplaydı. Oqıwdan shıg'aradı. Qurbaniyazdın' tabanlılıq penen islewinin' na'tiyjesinde ba'ri anıqlanadı. Fakultet dekanı Ja'limbetov hayalın taslap, Altınaydı hayallıqqa almaqshı boladı. Ol jumıstan alınadı. Qurbaniyaz da, Altınay da qaytadan oqıwın dawam etedi. Xanım Qurbaniyaz benen Altınaydın baylanısı bar dep gu'manlanıp, basqa jigitke turmısqa shıg'ıp ketedi. Altınay Qurbaniyazg'a o'zinin' o'tmishin aytıp beredi. Da'wirxan menen Altınay bir mektepte oqıydı, ol onnan bir klass joqarı edi. Ekewi bir-birin su'yip qaladı. Biraq urıs bulardın' baxtına kesent etedi. Da'wirxan a'skerlikke ketip, qa'ytıp kelmeydi. Altınaydın aytqan qosıg'ı o'zinin' su'yiklisi Da'wirxang'a arnalıp, sag'ınısh, ayralıq azabı qıynag'na waqta eriksiz esine tu'sedi. Biraq ko'pshiliktin aldında aytıp ko'rmegen. Da'wirxan jas shayır, mektepte oqıp ju'rgen

"Aqıbet" romandag'ı waqıyalar bas personaj [[Taspolat|Taspolat]] ha'm Ulperi a'tirapın ja'mlengen. Taspolat u'lken sawda birlespesinin' baslıg'ı, qaladag'ı barlıq du'kanlar, sawda orınları, skladlar sonın' qaramag'ında. Ko'p jıllar boyı sawda ma'kemesinin' baslıg'ı bolıp islep kiyatırg'anlıqtan basshılardın ko'pshiligine tanıs. Menmen, qara basının' hazligi, ma'pi ushın xalıq mu'lkin ısırap etedi, o'zi menen turmay basqalardı da o'z jınayatına sherik etedi. Taspolattın' hayalı Ulperi u'yindegi jıynalg'an mal du'nyanın', tegin puldın ma'sliginen hesh jerde islemeydi, sonda da ku'yewi olsız hesh na'rse isley almaydı. Barlıq na'rsenin' tetigi aqsha degen pikirde boladı. Ol jalg'ız balası Nurpolattın' ta'rbiyasına durıslı itibar bermeydi. Tayın du'nyanın', mol puldın' ortasında o'sken Nurpolat ata-anasının' tapqan pulına ma'siredi. Ap-an'sat kirgen oqıwın da taslap ketedi. "Tu'n juldızları" dep atalg'na jınayat toparının' ha'reketine aralısıp qaladı. Ata-anasınan, u'yinen, o'z jurtınan bezip, Mamonttın' jeteginde ketken Nurpolat Kavkazda, Kislovodskiyde onın' qolınan o'ltiriledi. O'zinin' de, o'mirlik joldasının' da g'a'rremlik penen haramlıqqa tolı turmıs jolının' ha'siretli aqıbetlerge alıp kelgenin an'lag'an Ulperi o'zi shan'arag'ına ot qoyadı. Ol o'zi menen turmay ku'yewi Taspolattın' qol astında isleytug'ın Sherniyazdı da joldan shıg'aradı. O'zinin' ku'ni ushın Sherniyaz Ulperini oynas tutadı, onın' menen turmay perzenti menen qosa hayalınan ajırasadı, o'zinin' qarawındag'ı du'kanshı qızg'a u'ylenedi. O'zinin' ham Taspolattın' qılmısın jasırıw ushın du'kang'a ot beredi. Biraq qutıla almaydı, jumısı tekserilip, moynına ko'p pul tu'sedi, basqa da qılmısları da a'shkaralanadı.